Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ trao giải. Ảnh: TL

Tối 23/11, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học công nghệ. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự và phát biểu tại buổi lễ.

Sự nỗ lực, cống hiến của các nhà khoa học đóng vai trò quan trọng

Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt, Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN là hai Giải thưởng cao quý được Nhà nước trao tặng cho các tác giả, đồng tác giả của các công trình KH&CN tiêu biểu, có giá trị cao về KH&CN, có ảnh hưởng rộng lớn, hiệu quả và lâu dài cho kinh tế xã hội, góp phần phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Việc trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước là sự khích lệ, động viên, ghi nhận kịp thời thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước ta đối với không chỉ các nhà khoa học, nhà nghiên cứu mà còn đối với toàn Ngành khoa học cả nước.

Được sự cho phép của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Hội đồng Giải thưởng cấp Nhà nước và Bộ KH&CN đã tổ chức trao Giải thưởng Hồ Chí Minh cho 130 tác giả, đồng tác giả của 12 công trình, cụm công trình đặc biệt xuất sắc và Giải thưởng Nhà nước cho 151 tác giả, đồng tác giả của 17 công trình, cụm công trình xuất sắc về KH&CN.

Theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN đã nhận được sự quan tâm của đông đảo các nhà khoa học, tổ chức nghiên cứu, các doanh nghiệp trong phạm vi cả nước, với 44 công trình/cụm công trình được đề nghị xét tặng (trong đó, 26 công trình/cụm công trình lĩnh vực khoa học công nghệ và kỹ thuật; 18 công trình/cụm công trình lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn).

Các công trình được đề nghị xét tặng đều có hàm lượng khoa học cao và có đóng góp tích cực vào thực tiễn xây dựng, phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của đất nước.

Triển khai công tác đánh giá, xét chọn các công trình tham gia xét Giải thưởng đợt 6, có 190 nhà khoa học hàng đầu của Việt Nam, đại diện cho các ngành lĩnh vực KH&CN trên cả nước tham gia vào 17 Hội đồng chuyên ngành cấp nhà nước và 01 Hội đồng cấp nhà nước.

Các Hội đồng đã làm việc, xét chọn với tinh thần công tâm, trung thực và hết sức khách quan để lựa chọn ra được các công trình xứng đáng nhất trong các công trình/cụm công trình được đề nghị. Đây thực sự là công việc hết sức khó khăn đối với các Hội đồng vì các công trình tham dự đều là các công trình có ý nghĩa khoa học và thực tiễn rất lớn.

12 công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và 17 công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước về KH&CN thực sự là các công trình rất xứng đáng và có tầm ảnh hưởng lớn đến nền khoa học và kinh tế đất nước.

Bộ trưởng cho biết, các công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đã làm rõ và đề xuất các nguyên tắc đổi mới ở Việt Nam trong thời điểm Đảng ta khởi xướng công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Bên cạnh đó, các nghiên cứu về công nghệ thiết kế, thi công, lắp đặt các công trình dầu khí biển siêu trường, siêu trọng phù hợp với điều kiện Việt Nam cũng đã khẳng định chủ quyền và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về an ninh - quốc phòng.

Các công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước góp phần hình thành nên những nhận thức mới, đóng góp quan trọng về mặt tư liệu, được ứng dụng trong đào tạo; tăng hiệu suất, công suất, tiết giảm năng lượng, tiết kiệm nhiên liệu, thay thế hàng nhập khẩu, giảm giá thành đầu tư, giảm gánh nặng chi phí...góp phần quan trọng tạo ra sự đột phá về năng suất và hiệu quả kinh tế - xã hội, tiết kiệm và đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế xã hội.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao giải cho các tác giả, đại diện các tác giả của các công trình đạt Giải thưởng. Ảnh: TL

Ưu tiên chi cho khoa học công nghệ một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết: Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và công nghệ là sự ghi nhận, biểu dương tôn vinh của Đảng, Nhà nước ta đối với công sức lớn lao của các nhà khoa học, các tác giả của các công trình, cụm công trình tiêu biểu, xuất sắc về khoa học và công nghệ.

Kể từ năm 1996 đến nay đã trải qua 6 đợt xét tặng thưởng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và công nghệ. Trong đợt thứ 6 này đã có 130 tác giả, đồng tác giả của 12 công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và 151 tác giả, đồng tác giả của 17 công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và công nghệ.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc biểu dương sự nỗ lực phấn đấu, kết quả và thành tích xuất sắc mà các nhà khoa học đã đạt được và chúc mừng 281 tác giả, đồng tác giả được tặng các giải thưởng.

Nêu một số vấn đề đặt ra đối với nền khoa học công nghệ nước nhà, Chủ tịch nước cho rằng, cả Nhà nước và và khu vực tư nhân cần nhận thức đúng tầm quan trọng của đầu tư cho khoa học công nghệ và ưu tiên chi cho khoa học công nghệ một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Tiếp tục thực hiện nhất quán chủ trương Khoa học và Công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại...”. Để hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển đất nước theo tinh thần Nghị quyết của Đảng, đòi hỏi các ngành, các cấp, các nhà khoa học và tất cả chúng ta phải suy nghĩ nhiều hơn, hành động nhiều hơn.

Chủ tịch nước cũng đề nghị phát huy mạnh mẽ vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo; quan tâm thỏa đáng đối với đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ; vừa để phát huy hết tài năng và khả năng sáng tạo. Đi liền với đó cần có chế độ đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ trí thức, nhà khoa học, nhất là các nhà khoa học đạt các giải thưởng danh giá trong nước và quốc tế; có chính sách hấp dẫn và cạnh tranh nhằm thu hút các nhà khoa học quốc tế có uy tín đến làm việc và sinh sống tại Việt Nam.

Đề cập mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam là quốc gia có công nghiệp hiện đại, thuộc nhóm 15 quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới, Chủ tịch nước cho rằng, các Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ cần là một hoạt động trong chuỗi các nỗ lực thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, phát triển nền công nghiệp hiện đại của nước nhà.

“Đằng sau các giải thưởng phải là các hoạt động liên kết, dẫn dắt đổi mới sáng tạo giữa các nhà khoa học, nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp. Hoạt động trao giải cần là sự kiện truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ trình độ cao, khuyến khích cả xã hội gia tăng đầu tư cho hoạt động đổi mới sáng tạo”, Chủ tịch nước nêu rõ.

Chủ tịch nước đề nghị xem xét, nâng tầm uy tín của giải thưởng Hồ Chí Minh hơn nữa để vươn ra khu vực và thế giới. Mở rộng phạm vi giải thưởng trao cho các nhà khoa học quốc tế có những đóng góp bằng các nghiên cứu giá trị về Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực.

Chủ tịch nước mong muốn Việt Nam ngày càng có nhiều nhà khoa học hơn nữa đạt các giải thưởng quốc tế có uy tín, vinh danh nền khoa học nước nhà, góp phần làm rạng danh trí tuệ Việt Nam, đóng góp vào kho tàng tri thức, khoa học, công nghệ của nhân loại.

Chủ tịch nước tin tưởng rằng, các tổ chức, cá nhân nhận giải thưởng hôm nay sẽ không dừng lại, không thỏa mãn với những thành tựu đã đạt được mà tiếp tục đi sâu nghiên cứu, phát huy trí tuệ và bản lĩnh để chinh phục những đỉnh cao mới, góp phần đưa nền khoa học nước nhà tiệm cận với trình độ khoa học và công nghệ tiên tiến khu vực và thế giới, tiếp tục có nhiều công trình có giá trị cao hơn nữa, góp phần đưa đất nước ta phát triển nhanh và bền vững./.