Sức bật ngành nông nghiệp

Thực hiện Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 04/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết về phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tạo ra sản phẩm có thương hiệu, sức cạnh tranh trên thị trường giai đoạn 2016 - 2020. HĐND tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất hàng hóa và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Đồng thời, UBND tỉnh ban hành các Đề án về phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa và Đề án “Mỗi xã, phường một sản phẩm”...

Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” đã góp phần làm cho cơ cấu ngành nông, lâm nghiệp của tỉnh chuyển dịch theo hướng tích cực. Qua các giai đoạn phát triển, ngành nông, lâm nghiệp vẫn là ngành sản xuất chính với tổng giá trị sản phẩm tăng dần. Lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp đã góp phần tích cực đảm bảo an ninh lương thực và tạo thu nhập chính cho người dân. Trên địa bàn tỉnh bước đầu đã hình thành một số vùng sản xuất theo hướng hàng hóa, đặc sản có giá trị, nhiều sản phẩm đã được cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý và đã ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định với các doanh nghiệp, hợp tác xã bao tiêu sản phẩm.

Vùng sản xuất lúa tại thành phố Bắc Kạn

Vùng trồng lúa hàng hóa đã hình thành và phát triển với diện tích gần 4.000 ha, trong đó đặc biệt đã đưa vào sản xuất được một số giống lúa mới, như các giống lúa J02, QJ04 thuộc dòng lúa Nhật Japonica có chất lượng gạo ngon và có những hợp đồng cung ứng với số lượng khá lớn. Cùng với đó, sản phẩm miến dong được nâng cao chất lượng và mẫu mã sản phẩm, sản lượng miến chế biến hằng năm đều tăng, còn sản phẩm mơ vàng Bắc Kạn đã tăng diện tích trồng lên 700 ha và được chế biến xuất khẩu sang Nhật Bản. Ngoài ra, một số sản phẩm khác được sản xuất ở quy mô nhỏ hơn nhưng đã bước đầu hình thành sản phẩm hàng hóa rõ rệt với tiêu chuẩn chất lượng và mẫu mã bao bì đảm bảo quy định và đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng như chè, măng khô, gừng, nghệ, một số loại dược liệu…

Về chăn nuôi, các địa phương đã từng bước phát triển theo hướng chăn nuôi tập trung xa khu dân cư theo quy mô gia trại, trang trại, hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp chăn nuôi đảm bảo an toàn sinh học. Hiện nay, toàn tỉnh có 5 hợp tác xã chăn nuôi gia súc, gia cầm, 2 doanh nghiệp, nhiều gia trại chăn nuôi lợn và gia cầm đang phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết sản phẩm đầu ra đạt hiệu quả kinh tế cao.

Công tác trồng rừng luôn được tỉnh quan tâm chỉ đạo và xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu trong việc phát triển kinh tế của địa phương. Đến nay, vùng nguyên liệu gỗ tổng diện tích trồng rừng của tỉnh hơn 100.000 ha. Toàn tỉnh có trên 18.400 ha cây gỗ lớn, cây đa mục đích, độ che phủ rừng của tỉnh đạt 73,4%, cao nhất cả nước. Cùng với phát triển về diện tích, tỉnh đã tập trung cải tạo chất lượng và nâng cao giá trị rừng trồng bằng các giải pháp cấp chứng chỉ rừng FSC, tỉa thưa, chăm sóc kéo dài chu kỳ khai thác để tăng sản lượng giá trị gỗ rừng, trồng cây bản địa, dược liệu dưới tán rừng nhằm tăng thu nhập cho người dân và bảo vệ môi trường.

Trong những năm qua, ngành nông nghiệp đã nỗ lực triển khai đồng bộ các chương trình để đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật đến người dân như Chương trình quản lý, dịch hại tổng hợp trên lúa, chương trình bảo vệ thực vật, chương trình khuyến nông... Hoạt động khoa học và công nghệ đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Nhiều thành tựu khoa học và tiến bộ kỹ thuật được áp dụng rộng rãi vào các lĩnh vực sản xuất và đời sống. Ngoài việc đưa cơ giới hóa vào sản xuất, ngành nông nghiệp đã tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ về giống cây, con và xây dựng mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội từng địa phương, tạo ra sản phẩm nông nghiệp có giá trị, chất lượng cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh đã triển khai thực hiện được 44 mô hình thử nghiệm, trình diễn cây trồng, vật nuôi mới, tổ chức 476 lớp tập huấn với 13.413 người tham gia; phối hợp với các Trung tâm tổ chức đào tạo 231 lớp nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn với 6.861 học viên. Qua đó đã góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng cho các đối tượng, tạo sự chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng phát triển sản xuất hàng hóa có hiệu quả kinh tế cao. Nhiều mô hình được nhân rộng, giúp nâng cao thu nhập cho người dân.

Tạo đà cho phát triển hợp tác xã và xây dựng nông thôn mới

Trọng tâm mà ngành nông nghiệp tỉnh đang thực hiện là cơ cấu lại ngành theo hướng nâng cao giá trị gia tăng dựa trên phát triển chuỗi giá trị của các ngành hàng có lợi thế, đặc biệt quan tâm phát triển các sản phẩm bản địa, sản phẩm chủ lực, OCOP, trong đó xác định lấy liên kết sản xuất, phát triển công nghiệp chế biến để nâng cao chất lượng, nâng cao giá trị sản phẩm và dịch vụ tiêu thụ nông sản làm trung tâm của quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Thông qua đó, thúc đẩy sự tham gia, chia sẻ lợi ích công bằng, liên kết sản xuất giữa các hộ gia đình với các công ty (doanh nghiệp), hợp tác xã, các tổ chức của nông dân, các đơn vị nghiên cứu, chế biến kinh doanh và liên kết thị trường, tập trung phát triển kinh tế hợp tác và thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế.

Tổ hợp tác chè Bản Dao, xã Đôn Phong, huyện Bạch Thông phát triển sản xuất hàng hóa đảm bảo chất lượng

Tỉnh cũng đang xây dựng, hoàn thiện cơ chế thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, tăng cường liên kết doanh nghiệp và nông dân. Đến nay, toàn tỉnh có 1 liên hiệp hợp tác xã, 234 hợp tác xã, tăng 152 hợp tác xã so với năm 2016. Các hợp tác xã trên địa bàn đã được tổ chức lại theo Luật Hợp tác xã năm 2012. Nhiều hợp tác xã có mô hình ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất mang lại hiệu quả cao. Người dân đã mạnh dạn thay đổi tư duy để sản xuất hàng hóa phù hợp với nhu cầu của thị trường, tạo việc làm, tăng thu nhập cho các thành viên hợp tác xã, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Kết quả này từng bước khẳng định vai trò của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong phát triển kinh tế của tỉnh.

Chương trình “Mỗi xã phường một sản phẩm” được triển khai mạnh mẽ những năm gần đây đã mang lại diện mạo mới cho sản phẩm của các hợp tác xã về cả chất lượng, hình thức và số lượng. Toàn tỉnh có 131 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó có 57 hợp tác xã với 93 sản phẩm OCOP, chiếm tỷ lệ 70,1% sản phẩm OCOP cấp tỉnh, các sản phẩm phong phú, đa dạng, được người tiêu dùng đánh giá cao. Miến dong Tài Hoan của tỉnh Bắc Kạn vinh dự là một trong 20 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP cấp quốc gia năm 2020 và đã được xuất khẩu vào thị trường Châu Âu. Đây là động lực để các doanh nghiệp, hợp tác xã phấn đấu nâng cao chất lượng sản phẩm của mình để vươn ra thị trường lớn.

Việc phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp, xây dựng các mô hình kinh tế hợp tác xã đã và đang tạo động lực cho quá trình xây dựng nông thôn mới giúp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nông dân, góp phần giữ vững ổn định chính trị xã hội trên địa bàn tỉnh. Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới đã góp phần làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống của người dân, đặc biệt là giúp các địa phương thực hiện có hiệu quả nhóm tiêu chí “Kinh tế và tổ chức sản xuất” trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020. Đến hết năm 2020, toàn tỉnh có 15 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; thành phố Bắc Kạn hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, hiện nay đã báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ công nhận. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt kết quả khả quan, huy động được sự tham gia vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở và các nguồn lực trong Nhân dân, đã từng bước gắn quy hoạch phát triển nông nghiệp với quy hoạch nông thôn mới, gắn nông thôn mới với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, kết cấu hạ tầng được quan tâm đầu tư đồng bộ.

Để đạt được những kết quả cao hơn trong giai đoạn tiếp theo, Bắc Kạn tiếp tục thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phát triển nông - lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, đáp ứng nhu cầu thị trường; mở rộng liên kết sản xuất và nâng cao chuỗi giá trị để tăng thu nhập cho người dân khu vực nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; triển khai đồng bộ các giải pháp để phấn đấu đến năm 2025, khu vực nông, lâm nghiệp tăng trưởng 3,5%/năm, cả tỉnh có ít nhất 56 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 17 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 6 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu./.