Toàn huyện có tổng diện tích tự nhiên gần 55.000 ha, trong đó diện tích rừng và đất lâm nghiệp là 48.300 ha, đất có rừng là 43.190 ha, với độ che phủ rừng đạt trên 79%. Những con số này cho thấy tiềm năng, lợi thế và những nỗ lực trong phát triển kinh tế rừng của Bạch Thông. Tuy nhiên, phần lớn diện tích rừng trồng vẫn là rừng gỗ nhỏ, hiệu quả kinh tế thấp, chưa bảo đảm được thu nhập cho người dân. Nhận thấy vấn đề trên, những năm gần đây, huyện Bạch Thông đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và triển khai các giải pháp nhằm đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn.

Vườn cây gỗ lát hơn 10 năm tuổi của gia đình anh Hoàng Văn Cương, thôn Bản Đán, xã Đôn Phong

Sở hữu 7 ha đồi rừng, anh Hoàng Văn Cương, thôn Bản Đán, xã Đôn Phong tập trung phát triển cây mơ, hồng không hạt và trồng rừng gỗ lớn, trong đó có 0,6 ha cây lát. Với kinh nghiệm trồng rừng nhiều năm, anh Cương cho rằng, muốn trồng rừng có thu nhập cao thì phải phát triển cây gỗ lớn, song để có được rừng gỗ lớn đòi hòi người trồng phải kiên trì, đầu tư chăm sóc, đôi khi phải biết “lấy ngắn nuôi dài”. Hiện tại, 0,6 ha rừng lát của gia đình anh Cương đã được khoảng 12 năm tuổi, cây lớn có chu vi khoảng 40 cm. Chỉ từ 8 - 10 năm nữa, rừng gỗ lát của gia đình anh Cương sẽ đến chu kỳ khai thác với giá trị ước tính khoảng 600 - 800 triệu đồng.

Năm 2022, xã Đôn Phong được giao chỉ tiêu trồng 21 ha rừng, đến nay đã trồng được gần 32 ha, đạt 151% kế hoạch. Trong số 31 ha rừng trồng có đến 21 ha là cây quế, đây cũng là loại cây trồng được người dân Đôn Phong tập trung phát triển những năm gần đây. Cán bộ chuyên môn cũng đẩy mạnh hướng dẫn người dân biện pháp kỹ thuật chuyển hóa rừng gỗ nhỏ sang rừng gỗ lớn. Còn tại các xã Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình, người dân cũng tập trung mở rộng cây hồi với tổng diện tích hiện có khoảng 400 ha, mang lại thu nhập cao cho nhiều nông hộ.

Thực hiện chủ trương của tỉnh, những năm gần đây, Bạch Thông đều đưa vào cơ cấu trồng các loại cây gỗ lớn như: Mỡ, lát, trám, quế, xoan… đây là nhóm cây lâm nghiệp phù hợp với nhu cầu, điều kiện trồng và chăm sóc của người dân, có triển vọng về giá trị kinh tế. Một số nơi còn kết hợp trồng rừng với trồng cây dược liệu, chăn nuôi, duy trì hình thức vườn - ao - chuồng - rừng (VACR) để lấy ngắn nuôi dài, đảm bảo nguồn thu nhập trước mắt.

Ông Nguyễn Văn Toàn, cán bộ thuộc Hạt Kiểm lâm huyện Bạch Thông phân tích, nếu trồng cây gỗ nhỏ bình quân 1 ha, sau 7 - 8 năm khai thác được 80 m³ gỗ, thu được khoảng 50 - 60 triệu đồng/ha, trừ chi phí trồng, chăm sóc, khai thác, vận chuyển khoảng 20 triệu đồng thì lợi nhuận thu được không đáng kể. Trong khi trồng rừng gỗ lớn dù có thời gian đến kỳ khai thác lâu hơn nhưng lại cho lợi nhuận trung bình hằng năm cao hơn từ 2 - 3 lần, chưa kể những lợi ích về môi sinh mà rừng gỗ lớn mang lại…

Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao hơn, trồng rừng gỗ lớn còn góp phần bảo vệ đất, giữ nước, chống xói mòn, sạt lở đất. Do vậy, năm 2021, huyện Bạch Thông đã ban hành Kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu tập trung phục vụ chế biến gỗ, tre nứa giai đoạn 2021 - 2025, đề ra những mục tiêu cụ thể: Có trên 800 ha cây keo được trồng (trồng lại sau khai thác và chuyển từ trồng mỡ sang trồng keo) bằng các giống tiến và kinh doanh theo phương thức trồng cây gỗ lớn (khai thác trên 10 năm tuổi); 500 ha cây mỡ áp dụng các biện pháp kỹ thuật chặt tỉa thưa để nâng tỷ lệ gỗ xẻ lên 80% sản lượng khai thác; 750 ha cây mỡ được trồng lại sau khai thác bằng giống bảo đảm chất lượng tốt; 450 ha cây mỡ được hướng dẫn áp dụng kỹ thuật tái sinh chồi sau khai thác đảm bảo sinh trưởng, phát triển tốt; phấn đấu trên 1.000 ha rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC; 300 ha rừng trồng được sản xuất theo chuỗi giá trị (từ trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến); tổng sản lượng khai thác giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 242.500 m³, sản lượng hằng năm trung bình khai thác 48.500 m³; 100% sản lượng gỗ khai thác được chế biến tại địa phương, trong đó có 30% được chế biến sâu.

Đồng chí Nguyễn Đình Thỏa - Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bạch Thông cho biết, thực hiện chủ trương của tỉnh, những năm gần đây, huyện Bạch Thông đang đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn. Một mặt, cán bộ Kiểm lâm phối hợp với các địa phương tuyên truyền, vận động người dân nhận thức rõ lợi ích của trồng cây gỗ lớn về mặt kinh tế và môi sinh. Mặt khác, quy trình và kỹ thuật tỉa thửa giảm mật độ, loại bỏ những cây bị sâu bệnh, không đủ tiêu chuẩn, chăm sóc rừng trồng được tăng cường hướng dẫn, chuyển giao cho bà con. Riêng trong năm 2022, 130 ha rừng gỗ nhỏ đang được huyện hỗ trợ người dân chuyển hóa sang rừng gỗ lớn.

Phát triển rừng gỗ lớn là một bước đi cụ thể để nâng cao giá trị kinh tế cho người dân, góp phần đem lại lợi ích lâu dài, phát triển lâm nghiệp bền vững trên địa bàn huyện./.