Nhân viên y tế thực hiện kỹ thuật xét nghiệm PCR tại CDC tỉnh. Ảnh tư liệu

Giai đoạn 2020 - 2025, tình hình dịch bệnh truyền nhiễm trên thế giới diễn biến phức tạp, khó lường và khó dự báo. Các yếu tố như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, lũ lụt, quá trình đô thị hóa… đã tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh xuất hiện, lây lan và bùng phát. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, tần suất xuất hiện các loại dịch bệnh đang có xu hướng gia tăng, đặt ra nhiều thách thức cho công tác y tế dự phòng.

Một trong những dấu mốc đáng chú ý là đại dịch Covid-19, với ca bệnh đầu tiên được ghi nhận tại Vũ Hán (Trung Quốc) ngày 29/12/2019. Đến ngày 6/11/2022, toàn thế giới ghi nhận hơn 637,6 triệu ca mắc, trong đó có trên 6,6 triệu ca tử vong. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá Covid-19 vẫn là mối đe dọa đối với y tế công cộng trong thời gian tới, đồng thời cảnh báo nguy cơ xuất hiện các biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Trong bối cảnh đó, vắc xin tiếp tục được xác định là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất.

Tại Việt Nam, nhờ chiến lược đẩy nhanh tiêm vắc xin, tình hình dịch cơ bản được kiểm soát, phần lớn các ca bệnh có triệu chứng nhẹ.

Tại Bắc Kạn, ca bệnh tái dương tính đầu tiên với Covid-19 được ghi nhận ngày 13/6/2021. Trường hợp này là bệnh nhân F0 từng điều trị tại Bắc Giang, sau khi được đưa về địa phương để tiếp tục theo dõi thì phát hiện dương tính trở lại. Từ thời điểm đó, dịch bệnh trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp. Tính đến ngày 20/10/2023, toàn tỉnh ghi nhận 80.663 ca mắc, trong đó có 28 trường hợp tử vong, chủ yếu là người cao tuổi có bệnh lý nền.

Trước diễn biến đó, Trung tâm CDC tỉnh đã chủ động, linh hoạt trong công tác phòng, chống dịch, tham mưu cho Sở Y tế trình UBND tỉnh ban hành các kế hoạch phòng chống dịch bệnh Covid-19 cũng như kế hoạch phòng chống bệnh đậu mùa khỉ, bệnh dịch theo mùa và các dịch bệnh khác.

Đối với dịch bệnh Covid-19, phương châm được Trung tâm CDC tỉnh quán triệt là “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, đảm bảo mục tiêu kép vừa phòng dịch hiệu quả vừa phát triển kinh tế - xã hội. Công tác phòng, chống dịch tập trung bảo vệ nhóm dễ bị tổn thương như người cao tuổi, người có bệnh nền, cán bộ y tế, tuyến đầu chống dịch… đồng thời đẩy mạnh áp dụng các biện pháp dự phòng cá nhân.

Trong thời gian qua, vắc xin tiếp tục là biện pháp quan trọng nhất giúp giảm nguy cơ bệnh nặng và tử vong do các bệnh truyền nhiễm nói chung, Covid-19 nói riêng. Trung tâm CDC tỉnh đảm bảo tỷ lệ bao phủ vắc xin cao ở các nhóm đối tượng, nhất là nhóm nguy cơ cao. Cùng với đó, công tác tập huấn chuyên môn được chú trọng, như tổ chức hội nghị hướng dẫn giám sát, phòng chống Covid-19, phòng chống và điều trị bệnh dại, sốt xuất huyết Dengue… cho cán bộ y tế tuyến huyện, thành phố.

Giai đoạn 2020 - 2025, công tác phòng, chống dịch của tỉnh đã đạt nhiều kết quả tích cực. Bắc Kạn giữ vững thành quả thanh toán bệnh bại liệt; tỷ lệ trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm đầy đủ các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng đạt trên 90%. Các bệnh truyền nhiễm được giám sát, phát hiện kịp thời tại cơ sở y tế và cộng đồng. Với những bệnh chưa rõ tác nhân, mẫu bệnh phẩm được gửi tới Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương để xét nghiệm.

Bên cạnh đó, các đội đáp ứng nhanh tuyến tỉnh, huyện, thành phố được kiện toàn, phân công nhiệm vụ cụ thể, sẵn sàng lên đường khi có dịch xảy ra. Danh mục dự trữ thuốc, vật tư, hóa chất được đề xuất kịp thời để đáp ứng nhu cầu phòng dịch. Công tác phối hợp liên ngành với cơ quan thú y, báo chí, truyền thông… cũng được triển khai hiệu quả nhằm tăng cường hiệu quả tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng.

Tuy nhiên, công tác dự báo dịch vẫn gặp khó khăn do diễn biến phức tạp ở trong nước và quốc tế. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế ở một số nơi, đặc biệt là tuyến cơ sở còn thiếu và chưa đáp ứng kịp thời. Đáng chú ý là trang thiết bị labo xét nghiệm vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng phát hiện sớm ca bệnh đầu tiên.

Để duy trì và phát huy những kết quả đạt được, trong thời gian tới, Trung tâm CDC tiếp tục tăng cường vai trò của Ban bảo vệ chăm sóc sức khỏe Nhân dân các cấp, chủ động triển khai phòng chống các dịch bệnh nguy hiểm có nguy cơ xâm nhập như cúm A (H7N9), A(H5N1) và các bệnh hô hấp lây lan nhanh; phối hợp liên ngành chặt chẽ, giám sát các bệnh lây từ động vật sang người, kiểm soát chặt các đối tượng kiểm dịch tại cửa khẩu, phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo phòng dịch trong trường học; duy trì tỷ lệ tiêm chủng mở rộng, chú trọng vùng khó khăn, nơi có ổ dịch cũ hoặc tỷ lệ tiêm thấp; đầu tư trang thiết bị y tế, nhất là hệ thống bảo quản vắc xin, các labo xét nghiệm tuyến tỉnh và huyện, bảo đảm phát hiện sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh; nâng cao năng lực chuyên môn thông qua tập huấn, truyền thông về các bệnh truyền nhiễm lưu hành như sốt xuất huyết, tay chân miệng, viêm não... nhất là trong dịp Tết và mùa lễ hội; tăng cường giám sát, phát hiện sớm, xử lý triệt để ổ dịch, đảm bảo thông tin báo cáo chính xác, kịp thời; bảo đảm đầy đủ vật tư, hóa chất phòng dịch.

Với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, Trung tâm CDC Bắc Kạn tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác y tế dự phòng, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, góp phần vào sự phát triển chung của ngành Y tế trong giai đoạn hiện nay./.