Nội dung Văn bản của Ủy ban Dân tộc trả lời các kiến nghị sau:

1. Tại khoản 4 Điều 2 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT hướng dẫn “Nhà ở dột nát, hư hỏng là loại nhà tạm, nhà dột nát theo quy định của Bộ Xây dựng về hướng dẫn thực hiện tiêu chí về nhà ở nông thôn”. Tuy nhiên, hiện nay, Bộ Xây dựng mới ban hành Thông tư số 01/2022/TT-BXD hướng dẫn thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, chưa có hướng dẫn cho hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

2. Theo điểm b mục 5 Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, quy định: “Đối tượng thụ hưởng dự án không bao gồm các hộ đã được hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 và các chương trình, đề án, chính sách khác”. Tuy nhiên, thực tế còn có trường hợp một số hộ gia đình thuộc hộ nghèo, cận nghèo do UBND cấp xã quản lý đã được hỗ trợ về nhà ở theo các chương trình, đề án, chính sách như 134, 167, ...và các chương trình, chính sách khác của Nhà nước và tổ chức, chính trị - xã hội hoặc các tổ chức xã hội khác có thời gian khoảng trên dưới 10 năm. Đến nay, tình trạng nhà ở của các hộ gia đình đã xuống cấp không đảm bảo tiêu chí 3 cứng, có trường hợp nhà ở đã bị hư hỏng, dột nát có nguy cơ sụp đổ cao; một số hộ chỉ được hỗ trợ phần mái nhà hoặc tấm lợp từ các chương trình, chính sách khác. Cá biệt có trường hợp chỉ được hỗ trợ khoảng 5 - 10 tấm lợp phibro xi măng trong các đợt bị ảnh hưởng bởi thiên tai, mưa bão. Các đối tượng thuộc trường hợp nêu trên không được hỗ trợ nhà ở theo Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thì rất khó khăn về nhà ở.

3. Về cách thức thực hiện Dự án 1 tại Chương II Thông tư số 02/2022/TT-UBDT, nội dung hướng dẫn còn chung chung, chưa cụ thể và khó thực hiện.

4. Về vốn vay tín dụng: Tại Chương II Thông tư số 02/2022/TT-UBDT chưa đề cập đến chính sách cho vay vốn tín dụng tại các nội dung về hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất; đồng thời tại mục 1, 2 Văn bản số 1314/UBDT-CSDT ngày 16/8/2022 của Ủy ban Dân tộc hướng dẫn một số nội dung thực hiện Nghị định số 28/2022/NĐ-CP có một số nội dung chưa đồng nhất với quy định tại Điều 5, Điều 9 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT.

5. Về cơ chế quản lý và thanh quyết toán: Tại khoản 3 Điều 12 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT quy dịnh: UBND cấp tỉnh chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện: “3. Quy định việc quản lý, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước đối với các nội dung đủ điều kiện áp dụng cơ chế đặc thù quy định tại Chương IV Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ do cộng đồng tự thực hiện”. Nội dung hướng dẫn còn chung chung, chưa cụ thể và khó thực hiện.

6. Hỗ trợ nhà ở: Theo khoản 1 Điều 7 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT quy định: “Hỗ trợ đầu tư xây dựng 1 căn nhà theo phong tục tập quán của địa phương; nội dung hỗ trợ áp dụng theo quy định tại điểm c khoản 5 mục III Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 ban hành kèm theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/1/2022 của Thủ tướng Chính phủ”. Tuy nhiên, tại Thông tư chưa đề cập đến hỗ trợ sửa chữa nhà ở; việc hỗ trợ nhà theo Quyết định 1719/QĐ-TTg là nguồn đầu tư, còn hỗ trợ nhà theo Chương trình giảm nghèo thuộc nguồn vốn sự nghiệp, do vậy địa phương còn lúng túng trong việc áp dụng nội dung hỗ trợ theo Chương trình giảm nghèo.

7. Hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất: Quy định tại điểm a, b khoản 1 Điều 9 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT có nhiều bất cập: Các hộ không được tự khai hoang, cải tạo hoặc chuyển nhượng; cơ quan nhà nước không thể thực hiện việc khai hoang diện tích theo định mức (khoảng 0,6 ha đối với đất nương rẫy, soi bãi) cho 1 hộ với mức 22,5 triệu đồng. Các hộ gia đình không tự chuyển, không tự khai hoang, phục hóa nên sẽ không được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội, trong khi tại Điều 23 Nghị định 28/2022/NĐ-CP quy định mức cho vay hỗ trợ đất sản xuất không quá 77,5 triệu đồng/hộ. Hiện nay, các tỉnh đã được giao chỉ tiêu kế hoạch tín dụng cho vay hỗ trợ đất sản xuất, nếu quy định như vậy sẽ khó giải ngân vốn vay và chưa đúng quy định tại Nghị định 28/2022/NĐ-CP. Mâu thuẫn với nội dung hướng dẫn tại mục 1, 2 Văn bản số 1314/UBDT­-CSDT ngày 16/8/2022 của Ủy ban Dân tộc hướng dẫn một số nội dung thực hiện Nghị định 28/2022/NĐ-CP, đối tượng chưa có đất sản xuất được chính quyền địa phương phê duyệt, tự mua, chuyển nhượng, tự khai hoang, phục hóa thì nằm trong đối tượng vay vốn theo Nghị định 28/2022/NĐ-CP.

8. Nội dung tại điểm b khoản 2 Điều 9 Thông tư số 02/2022/TT-UBDT chưa thực sự phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 5 Mục I Chương II Thông tư số 15/2022/TT-BTC. Trong đó, nội dung quy định tại Thông tư số 15/2022/TT-BTC cụ thể theo từng trường hợp, cách thức chuyển đổi nghề, phù hợp với lĩnh vực chi Bộ Tài chính đã giao tại Quyết định số 1067/QĐ-BTC ngày 10/6/2022. Ngược lại, theo nội dung quy định tại Thông tư số 02/2022/TT-UBDT thì cách thức thực hiện chuyển đổi nghề trong các trường hợp là giống nhau, khó thực hiện.

9. Nội dung hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán và hỗ trợ chuyển đổi nghề theo Thông tư số 02/2022/TT-UBDT của Ủy ban Dân tộc và Thông tư số 15/2022/TT-BTC của Bộ Tài chính chỉ quy định mức hỗ trợ tối đa (3 triệu đối với hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán và 10 triệu đối với hỗ trợ chuyển đổi nghề) mà không quy định số lượng cụ thể được hỗ trợ nên không tạo được sự thống nhất trong quá trình hỗ trợ của địa phương.

10. Tại khoản 2 Điều 7 Thông tư số 02/2022/TT-UBND ngày 30/6/2022: UBND xã vận động các hộ gia đình tự tổ chức xây dựng nhà. Đề nghị hướng dẫn cụ thể.../.