Dân chủ động - Nhà nước đồng hành

Năm 2021, Bắc Kạn có đến 95 xã, trong đó phần lớn chưa đạt nổi 10/19 tiêu chí Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025; có xã chỉ đạt 3 - 4 tiêu chí, hạ tầng thiếu thốn, thu nhập người dân thấp, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều lên tới 35,2%.

Trước những khó khăn, toàn tỉnh xác định rõ: Không chờ đủ điều kiện mới làm, mà vừa làm vừa tháo gỡ. Các cấp, các ngành, hệ thống chính trị cùng tập trung xây dựng nông thôn mới giảm nghèo bền vững. Thay vì triển khai theo kiểu hành chính, các địa phương chọn cách tiếp cận gần dân, sâu dân, “nghe dân nói, làm dân tin”. Cán bộ huyện, tỉnh về tận nơi giúp xã lập quy hoạch, chọn tiêu chí dễ làm trước, tiêu chí khó thì chia nhỏ từng bước…

Giai đoạn 2021 - 2025, để thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, hơn 9.214 tỷ đồng đã được huy động từ nhiều nguồn: ngân sách trung ương, địa phương, tín dụng, doanh nghiệp và đặc biệt là sức dân. Với tinh thần tự nguyện, chủ động, người dân, giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh huy động được hơn 536.000 m² đất hiến, hơn 107.000 ngày công lao động và gần 7.000 triệu đồng tiền mặt do Nhân dân tự nguyện đóng góp. Ông Hà Thiên Tố - người dân thôn Nà Pò, xã Quân Hà, huyện Bạch Thông cho biết: "Gia đình tôi hiến gần 100 m² đất vườn, lúc đầu tiếc lắm. Nhưng rồi thấy đường thông, xe vào tận nhà, con cái đi học không còn lấm lem bùn đất, tôi lại mừng hơn cả giữ đất".

Không chỉ là đóng góp vật chất, sức dân còn thể hiện ở tinh thần tự giác giữ gìn môi trường, tham gia các tổ tự quản, xây dựng đời sống văn hóa, chăm sóc tuyến đường hoa, hàng rào xanh… Mỗi người dân trở thành một “hạt giống” lan tỏa nông thôn mới.

Kết quả, trong vòng 4 năm, toàn tỉnh đã có 54 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm 56,8%; 28 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; thành phố Bắc Kạn trở thành địa phương đầu tiên cán đích huyện nông thôn mới.

Đường nội đồng xã Dương Quang, thành phố Bắc Kạn

Những dấu ấn rõ nét

Trong lĩnh vực hạ tầng, hơn 1.200 km đường thôn, liên thôn đã được cứng hóa, 84% đường xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa; gần 97% người dân được sử dụng điện thường xuyên, an toàn; 100% trạm y tế xã được củng cố, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt khoảng 97%.

Ở lĩnh vực giáo dục, 133/281 trường đạt chuẩn quốc gia; toàn tỉnh giữ vững phổ cập giáo dục các bậc học, 94/95 xã đạt tiêu chí giáo dục - đào tạo.

Chương trình OCOP cũng để lại dấu ấn đậm nét, với 245 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 4 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia như: miến dong Na Rì, trà hoa vàng Chợ Đồn, tinh dầu quế Bạch Thông… Một số điểm trưng bày sản phẩm OCOP còn ứng dụng công nghệ 4.0 để kết nối tiêu thụ.

Ở thôn Phiêng An, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông, mô hình du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới bước đầu đem lại hiệu quả: cổng làng được xây dựng khang trang, đường hoa nở rộ, đội văn nghệ thôn luyện tập đều đặn để phục vụ du khách.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng hành trình xây dựng nông thôn mới tại Bắc Kạn vẫn chưa hết gian nan. Một số xã, đặc biệt ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vẫn chưa duy trì được bền vững các tiêu chí đã đạt. Tiêu chí về môi trường, thu nhập, tổ chức sản xuất còn nhiều xã chưa hoàn thành. Việc giải ngân vốn sự nghiệp trung ương còn chậm, do vướng mắc thủ tục; cán bộ chuyên trách cấp xã còn thiếu và kiêm nhiệm nhiều việc. Mặt khác, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều ở khu vực nông thôn vẫn còn cao, ở mức 35,2% vào cuối năm 2024.

Giai đoạn 2021 - 2025 đã tạo nền tảng quan trọng với nhiều xã đạt chuẩn nông thôn mới, cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, nhận thức người dân được nâng cao. Tuy nhiên, hành trình xây dựng nông thôn mới tại Bắc Kạn vẫn còn nhiều điều phải làm. Như lời Phó Chủ tịch UBND Nông Quang Nhất từng phát biểu: “Chương trình xây dựng nông thôn mới là Chương trình có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, sau xã nông thôn mới là xã nông thôn mới nâng cao rồi tiến tới nông thôn mới kiểu mẫu. Kết quả xây dựng nông thôn mới là thước đo sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự đồng tình ủng hộ của người dân”./.