Cơ sở chế biến gỗ tại huyện Ba Bể

Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 417.538 ha đất lâm nghiệp, chiếm 86% tổng diện tích tự nhiên. Diện tích đất lâm nghiệp có rừng là 372.715 ha, rừng tự nhiên 273.376 ha, rừng trồng 99.339 ha, tỷ lệ che phủ rừng 73,4%. Diện tích rừng tự nhiên của tỉnh Bắc Kạn chủ yếu là rừng phục hồi sau nương rẫy, sau khai thác kiệt, rừng nghèo, trữ lượng thấp, do vậy cần có các biện pháp quyết liệt để bảo vệ rừng, đồng thời có các chương trình phục hồi, cải tạo, làm giàu rừng tự nhiên để sớm đạt các chỉ tiêu về quản lý rừng bền vững hướng tới khai thác, sử dụng bền vững rừng tự nhiên.

Những năm qua, để phát huy hiệu quả kinh tế rừng, các địa phương đã phát triển nhiều cơ sở chế biến gỗ. Cả tỉnh hiện có 354 cơ sở, trong đó có 40 tổ chức, doanh nghiệp và 314 hộ kinh doanh cá thể đăng ký kinh doanh chế biến gỗ và lâm sản với công suất 241.512 m³ gỗ, 9.460 tấn lâm sản ngoài gỗ, tuy nhiên, hiện nay chỉ có 222 cơ sở đang hoạt động. Trong đó có một số doanh nghiệp sản xuất với số lượng khá lớn như Công ty Cổ phần đầu tư GOVINA, Công ty TNHH Lechenwood Việt Nam, Công ty TNHH Trường Thành… đã xuất khẩu gỗ qua chế biến với tổng sản lượng gỗ xuất khẩu 23.805 m³ gỗ, đạt giá trị đạt hơn 1 triệu USD. Các tổ chức, hộ kinh doanh cá thể còn lại sản xuất các sản phẩm đơn giản như gỗ xẻ, ván bóc, băm dăm, viên nén, đũa gỗ… phục vụ nhu cầu trong và ngoài tỉnh.

Hiện nay, thị trường nội địa và xuất khẩu sản phẩm gỗ chế biến và nội thất đã đạt được nhiều kết quả, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng mạnh, trở thành một trong số 10 mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam. Tuy nhiên, đóng góp của Bắc Kạn vào GDP ngành chế biến gỗ của cả nước rất thấp trong khi tỉnh có diện rừng trồng lớn, tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước… Nói chung, giá trị ngành Lâm nghiệp của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng.

Do vậy, việc phát triển hiệu quả vùng nguyên liệu tập trung phục vụ chế biến gỗ, tre nứa là hết sức quan trọng và cần thiết. Trước tình hình đó, Bắc Kạn đặt ra mục tiêu đến năm 2025, phát triển vùng nguyên liệu tập trung phục vụ chế biến gỗ, tre nứa bền vững, tạo ra đột phá trong công tác phát triển rừng sản xuất; nâng cao hiệu quả sử dụng đất, nâng cao năng suất, chất lượng, sản lượng vùng nguyên liệu tập trung, phù hợp với từng giai đoạn để nâng cao giá trị gia tăng bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân sản xuất, kinh doanh rừng, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu phục vụ chế biến tại địa phương, hướng tới hoàn thành mục tiêu đưa ngành chế biến gỗ của tỉnh tham gia vào trục sản phẩm quốc gia.

Phấn đấu đến năm 2025, toàn tỉnh có 11.000 ha cây keo trở lên được trồng lại sau khai thác và chuyển từ trồng mỡ sang trồng keo bằng các giống tiến bộ (như keo hạt Úc, keo mô) và kinh doanh theo phương thức trồng cây gỗ lớn (khai thác trên 10 năm tuổi); chuyển đổi 2.000 ha cây mỡ cho năng suất thấp sang trồng keo bằng các loại giống tiến bộ; áp dụng các biện pháp kỹ thuật chặt tỉa thưa 5.000 ha cây mỡ để nâng tỷ lệ gỗ xẻ lên 80% sản lượng khai thác; trồng lại sau khai thác bằng giống đảm bảo chất lượng 7.000 ha cây mỡ; 20.000 ha rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC; 15.000 ha rừng trồng được sản xuất theo chuỗi giá trị (trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến). Phấn đấu tổng sản lượng khai thác giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 2.434.900 m³, trung bình khai thác 486.980 m³/năm. Đến năm 2025, 100% sản lượng gỗ khai thác được chế biến tại địa phương, trong đó có 30% được chế biến sâu; 100% diện tích rừng trồng có phương án quản lý rừng bền vững; thành lập ít nhất 02 cụm công nghiệp tại huyện Na Rì và Ba Bể. Thu hút đầu tư xây dựng ít nhất 01 nhà máy chế biến sản phẩm đồ gỗ nội thất và 01 nhà máy chế biến sản xuất đồ gỗ công nghiệp trên địa bàn tỉnh nhằm nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm gỗ địa phương…

Để thực hiện mục tiêu trên, Bắc Kạn đã đưa ra các giải pháp cụ thể phát triển loài cây chính gồm keo, mỡ, thông và các loài cây phù trợ như lát, trám, xoan, quế, hồi, sao. Đối với vùng nguyên liệu tre nứa, duy trì diện tích theo hiện trạng. Hằng năm, căn cứ vào diện tích, tuổi cây, tiến hành chặt khai thác tỉa thưa theo hướng dẫn kỹ thuật. Việc tổ chức trồng lại rừng sau khai thác thực hiện theo quy trình thâm canh, tuân thủ quy định về mật độ trồng, thời vụ trồng, đặc biệt là bắt buộc phải có bón phân và trồng xen một số loài cây gỗ lớn chiếm tầng cao như lát, trám, sấu. Lựa chọn những diện tích keo, mỡ từ 3 - 8 tuổi, tiến hành tỉa thưa kết hợp cấp chứng chỉ FSC nhằm tạo ra vùng nguyên liệu rừng trồng ổn định và đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Cùng với đó, Bắc Kạn tiếp tục thực hiện các chính sách để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp liên doanh liên kết sản xuất, chế biến tiêu thụ gỗ rừng trồng. Tăng cường quản lý giống cây lâm nghiệp, hỗ trợ kinh phí mua cây giống chất lượng cao với những loài cây gỗ lớn, cây bản địa. Chủ động phát huy tối đa các dịch vụ lâm nghiệp, dịch vụ môi trường rừng, dịch vụ hệ sinh thái rừng như dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng và các dịch vụ mới khác để tạo nguồn thu tái đầu tư bảo vệ và phát triển rừng. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư địa phương đầu tư, quản lý, khai thác, sử dụng rừng theo phương án quản lý rừng bền vững, được cấp chứng chỉ rừng FSC. Chuyển đổi khu chế biến gỗ tập trung, mở thêm cụm công nghiệp chế biến tại xã Quảng Chu (Chợ Mới), thu hút được các nhà đầu tư xây dựng nhà máy chế biến có công nghệ, thiết bị đồng bộ để sản xuất ra sản phẩm tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Các giải pháp phát triển kinh tế lâm nghiệp được thực hiện hiệu quả trong giai đoạn 2021 - 2025 sẽ giúp cho khoảng 10.000 hộ gia đình tiếp tục canh tác ổn định và tăng thu nhập trên diện tích khoảng 18.000 ha rừng trồng. Hoạt động liên doanh liên kết và sản xuất theo chuỗi giá trị, đặc biệt là chế biến 100% nguồn nguyên liệu tại địa phương tạo việc làm ổn định, thu nhập khá cho hàng nghìn lao động địa phương, đồng thời kéo dài chu kỳ kinh doanh theo cây gỗ lớn, góp phần đáng kể bảo vệ môi trường sinh thái, chống xói mòn, giảm thoái hoá đất và giảm thiểu phát thải khí các-bon ra môi trường. Có như vậy, Bắc Kạn sẽ phát triển lâm nghiệp một cách bền vững từ tiềm năng, lợi thế của địa phương./.