Độ tương phản
Đã thành thông lệ, cứ vào ngày rằm tháng Giêng, tại bãi Pù Pét, xã Bằng Vân, huyện Ngân Sơn lại tưng bừng không khí Lễ hội Lồng tồng - lễ hội truyền thống cầu may, mưa thuận gió hòa, làm ăn tấn tới của đồng bào các dân tộc nơi đây. Lễ hội năm nay diễn ra trong hai ngày 4 và 5/3 dương lịch được tổ chức công phu, hoành tráng với hàng ngàn người đến từ các địa phương trong và ngoài tỉnh.
Theo truyền thuyết kể lại, thời kỳ đất nước rơi vào cảnh loạn lạc, để dẹp yên giặc, nhà vua đã cử một viên tướng đến vùng đất này trấn ải và đánh đuổi quân giặc. Bên cạnh ông luôn có một bà vợ rất tài giỏi cầm quân thao lược giúp ông đánh trận nên đoàn quân đi đến đâu giặc tan đến đó. Ngày nọ trên đường đánh trận, vì mải mê đuổi giặc, ông vô tình lọt vào ổ phục kích của chúng ở núi Phja Đén. Thế cùng lực tận, ông đành nhảy xuống núi Phja Đén tự vẫn. Về phần mình, khi nghe tin chồng tử trận, bà vợ cũng tự vẫn tại núi Phja Công. Dân trong vùng cảm thương cho số phận của hai người nên lập miếu thờ chung cho họ ở trên núi Phja Đén. Nhưng do bà vợ mất ở núi Phja Công nên mỗi khi cầu cúng tại miếu, người dân phải đi gánh nước từ núi Phja Công về để thờ thì việc cầu cúng mới linh nghiệm. Sau này do việc cầu cúng đi lại vất vả, người dân trong vùng đã làm lễ cúng cầu xin quan tướng độ trì cho phép lập đàn miếu ở nơi thuận tiện hơn. Cầu xong trời bỗng nổi giông bão ầm ầm, sáng hôm sau mọi người ra xem thì không thấy ngôi miếu ở vị trí cũ nữa. Trên đường trở về, người dân nhìn thấy các gắp gianh đã được giông gió đưa đến những vị trí mới. Gắp thứ nhất rơi xuống chân ngọn núi thuộc thôn Cốc Lải, xã Bằng Vân; gắp thứ hai rơi xuống Bản Slanh, xã Thượng Ân; gắp thứ ba rơi xuống Bản Duồi, xã Đức Vân. Dựa theo lời mách bảo của thần linh, người dân nơi đây đã lập nên 3 ngôi miếu để thờ vợ chồng vị tướng đã có công đánh trận, dẹp giặc. Trong đó việc hương khói tại miếu thờ thuộc thôn Cốc Lải được giao cho dòng họ Chu. Hàng năm, mỗi khi lễ, tết, con cháu dòng họ Chu sẽ phải sửa soạn mâm cúng, lễ cáo, xin phép trời đất, thần linh trước khi tiến hành lễ chính.
Từ thông lệ đó, ngày rằm tháng Giêng hàng năm, Lễ hội Lồng tồng Bằng Vân được duy trì tổ chức với nhiều nghi lễ độc đáo, đặc sắc, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
Lễ hội Lồng tồng xã Bằng Vân xuân Ất Mùi 2015 được mở đầu bằng phần dâng lễ, thắp hương ở miếu thờ tại thôn Cốc Lải, sau đó rước cỗ mời thần linh về sân khấu chính của lễ hội với sự tham gia của các thành viên Ban tổ chức, đại diện dòng họ Chu và 07 mâm cỗ của các thôn: Cốc Lải, Đông Chót, Pù Mò, Khu Chợ 1, Khu Chợ 2, Khu AB, Khu C. Mâm cỗ dâng lên các vị thần linh bao gồm: Xôi, gà, nải chuối, chai rượu cùng những bánh trái đặc trưng của địa phương. Lễ dâng hương tại miếu thờ này là truyền thống lâu đời của bà con nhân dân xã Bằng Vân mỗi dịp Tết đến, xuân về nhằm tạ ơn sự phù hộ của các vị thần linh cho một năm đã qua và cũng là để cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, vạn vật sinh sôi nảy nở, nhà nhà no ấm.
Phần hội được tổ chức linh đình với màn múa hát chào mừng, tung còn khai hội và các trò chơi dân gian như: Đi cà kheo, bịt mắt đánh trống, đẩy gậy, kéo co, nhảy bao bố, ném vòng cổ vịt...
Anh Triệu Văn Hùng, du khách đến từ Cao Bằng cho biết: Năm nào gia đình cũng đi chơi Lễ hội Lồng tồng Bằng Vân. Đến đây không chỉ được thưởng ngoạn cảnh đẹp, vui hội mà còn cầu mong cho gia đình ấm no, hạnh phúc; được thưởng thức những tiết mục văn nghệ đặc sắc của địa phương, những sản vật độc đáo. Năm nay lễ hội được tổ chức quy củ, đậm đà bản sắc văn hóa vùng miền, nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn.
Theo ông Nông Hồng Quảng - Phó Chủ tịch UBND xã Bằng Vân, Trưởng Ban tổ chức lễ hội cho biết: Hội năm nay do xã đứng ra tổ chức, các mâm cỗ được các thôn, bản chuẩn bị tươm tất, chu đáo. Việc duy trì tổ chức lễ hội thường niên không chỉ nhằm gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đây còn là dịp để người dân gặp gỡ, vui chơi, tạo nên một cộng đồng dân cư bền vững, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân./.
Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa qua các lễ hội mùa xuân (29/02/2024)
Múa Nộc Niệc - điệu múa cần gìn giữ và phát triển (09/02/2023)
Lễ cầu mùa đầu năm mới của dân tộc Dao Tiền ở Đôn Phong (27/01/2023)
Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, góp phần giáo dục truyền thống, phát triển kinh tế - xã hội (16/04/2019)
Đặc sắc Lễ hội Lồng tồng Phủ Thông năm 2019 (26/02/2019)