Ảnh minh họa (Ảnh: M.P)

Sàn TMĐT sẽ khai, nộp thuế thay cá nhân kinh doanh

Tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia, Bộ Tài chính đã đề xuất những thay đổi quan trọng trong quy định về trách nhiệm khai, nộp thuế cho các cá nhân kinh doanh qua sàn TMĐT. Cụ thể, đối với các sàn có chức năng thanh toán, Bộ đề xuất sàn phải chịu trách nhiệm khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh giao dịch qua sàn.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi quy định về các nhà cung cấp nước ngoài khi thực hiện kinh doanh TMĐT tại Việt Nam. Theo đề xuất, các doanh nghiệp này, bất kể có cơ sở thường trú tại Việt Nam hay không, đều phải kê khai và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Điều này đảm bảo rằng mọi hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, kể cả từ các doanh nghiệp nước ngoài, đều chịu sự quản lý thuế minh bạch và công bằng.

Theo Bộ Tài chính, quy định hiện nay về “cơ sở thường trú” chỉ áp dụng trong Luật Thuế TNDN và các hiệp định tránh đánh thuế hai lần mà Việt Nam tham gia. Điều này dẫn đến tình trạng một số nhà cung cấp nước ngoài hiểu rằng họ không thuộc đối tượng phải đăng ký và nộp thuế tại Việt Nam nếu không hình thành cơ sở thường trú trong nước. Trường hợp này chỉ yêu cầu các doanh nghiệp nước ngoài nộp thuế TNDN trên phần lợi nhuận phân bổ cho cơ sở thường trú. Điều này đã tạo ra kẽ hở cho các doanh nghiệp TMĐT xuyên biên giới, gây thất thu thuế cho Việt Nam.

Hiện tại, các quy định về thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế TNDN cho các hoạt động kinh doanh TMĐT và kinh doanh nền tảng số từ nhà cung cấp nước ngoài chưa đủ cụ thể và bao quát. Cùng với đó, cơ chế khai thuế và nộp thuế của các hộ, cá nhân kinh doanh qua sàn TMĐT vẫn còn dựa trên nguyên tắc của kinh doanh truyền thống, dẫn đến sự bất cập khi áp dụng cho các hình thức kinh doanh hiện đại. Sàn TMĐT hiện chỉ cung cấp thông tin giao dịch để cơ quan thuế quản lý, trong khi các hộ, cá nhân kinh doanh tự chịu trách nhiệm kê khai và nộp thuế, gây khó khăn trong việc quản lý, truy thu nếu có sai sót.

Phù hợp hơn với các cam kết quốc tế...

Trong quy định hiện hành, một số trường hợp các tổ chức hợp tác kinh doanh đã thực hiện khai và nộp thuế thay cho cá nhân, chẳng hạn như các tổ chức là đối tác của nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, hoặc các sàn TMĐT có thể kê khai thay khi được hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh ủy quyền. Tuy nhiên, việc này chưa đảm bảo hiệu quả do chưa bắt buộc và còn phụ thuộc vào sự hợp tác của các cá nhân kinh doanh.

Kinh nghiệm quốc tế cũng chỉ ra rằng, việc yêu cầu sàn TMĐT kê khai và nộp thuế thay cho người bán là cần thiết để kiểm soát thuế tốt hơn, nhất là với lĩnh vực TMĐT. Đây là phương án đã được áp dụng tại nhiều quốc gia như Anh, Liên minh châu Âu, Australia, Thái Lan... Theo các tài liệu nghiên cứu của OECD, IMF và ADB, việc này không chỉ đảm bảo tính công bằng trong thu thuế mà còn hạn chế tình trạng thất thu thuế từ các hoạt động thương mại hiện đại.

Bộ Tài chính cũng đề xuất sửa đổi khoản 4 Điều 42 trong Luật Quản lý thuế để không phân biệt giữa các nhà cung cấp nước ngoài có hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Theo đó, mọi nhà cung cấp nước ngoài thực hiện kinh doanh TMĐT tại Việt Nam đều sẽ phải kê khai và nộp thuế qua Cổng Thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Điều này không chỉ mở rộng cơ sở thu mà còn đảm bảo sự công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam phù hợp hơn với các cam kết quốc tế.

...để quản lý thuế hiệu quả

Để tăng cường quản lý thuế đối với các giao dịch TMĐT, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi khoản 11 Điều 15 của Luật Quản lý thuế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan Thuế và các cơ quan có liên quan. Theo đó, Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải cùng các bộ, ngành liên quan sẽ phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu và cung cấp thông tin nhằm phục vụ cho công tác quản lý thuế trong lĩnh vực TMĐT.

Các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán cũng sẽ có trách nhiệm cung cấp thông tin liên quan đến giao dịch trong lĩnh vực thuế. Điều này nhằm đảm bảo cơ quan thuế nắm bắt được đầy đủ và chính xác dữ liệu giao dịch TMĐT của cá nhân và tổ chức, từ đó ngăn ngừa hành vi gian lận thuế.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng chỉ ra rằng hiện nay việc kết nối Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với các cơ sở dữ liệu của bộ, ngành khác như thuế, ngân hàng, và viễn thông còn chậm và chưa đồng bộ. Phương thức kết nối chủ yếu vẫn là thủ công, chưa được thực hiện hoàn toàn qua điện tử. Điều này gây ra những khó khăn nhất định trong việc quản lý các hoạt động TMĐT và cần được cải thiện.

Việc bổ sung các quy định mới trong Luật Quản lý thuế đối với TMĐT là một bước tiến quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại, bảo vệ nguồn thu ngân sách trong bối cảnh kinh doanh số ngày càng phát triển. Các quy định sửa đổi không chỉ đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong quản lý thuế mà còn góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp. Đề xuất này cũng cho thấy nỗ lực của Việt Nam trong việc hội nhập với xu thế quốc tế và áp dụng các chuẩn mực quản lý tiên tiến.

Việc sửa đổi Luật Quản lý thuế với quy định các sàn TMĐT có trách nhiệm kê khai và nộp thuế thay cho người bán, cùng với các biện pháp tăng cường kết nối dữ liệu giữa các cơ quan, sẽ giúp tối ưu hóa quản lý thuế đối với TMĐT và giảm thiểu tình trạng thất thu thuế. Những đề xuất này là cần thiết để theo kịp sự phát triển của TMĐT và góp phần bảo đảm nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.