Cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh (Tranh minh họa)

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, từ đầu năm 1930, phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân bùng lên mạnh mẽ trên khắp cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Những cuộc đấu tranh liên tiếp của công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động chống thực dân, phong kiến diễn ra rộng khắp trong cả nước, trong đó Nghệ - Tĩnh là nơi phong trào đấu tranh phát triển mạnh mẽ nhất.

Nhân ngày Quốc tế Lao động 1/5/1930, công nhân Nhà máy Diêm, nhà máy Cưa Bến Thuỷ cùng hàng nghìn nông dân các vùng lân cận Vinh - Bến Thủy đã rầm rộ biểu tình thị uy, phất cao cờ đỏ búa liềm, giương cao khẩu hiệu đòi tăng lương, bớt giờ làm, giảm sưu thuế, chống khủng bố chính trị. Đây là lần đầu tiên công nhân và nông dân sát cánh bên nhau trong đấu tranh chống kẻ thù, mở đầu cho cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh.

Ngày 1/8/1930, công nhân khu công nghiệp Vinh - Bến Thuỷ tổng bãi công, đánh dấu một thời kỳ mới, thời kỳ đấu tranh kịch liệt đã đến. Hòa nhịp với phong trào đấu tranh của công nhân, nông dân Nghệ - Tĩnh đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình có vũ trang tự vệ kéo đến các huyện Can Lộc, Nam Đàn, Thanh Chương, Nghi Lộc và lan rộng ra hầu khắc các huyện trong 2 tỉnh.

Tháng 9/1930, phong trào công - nông phát triển tới đỉnh cao; quần chúng đã vũ trang tự vệ, biểu tình thị uy có vũ trang, tiến công vào cơ quan chính quyền của địch ở địa phương. Đặc biệt, ngày 12/9/1930, 8.000 nông dân Hưng Nguyên đã kéo đến huyện lỵ đòi yêu sách, hô vang các khẩu hiệu chống đế quốc thực dân, phong kiến. Thực dân Pháp đã dùng máy bay ném bom vào đoàn biểu tình làm hàng trăm người chết và bị thương, càng làm cho phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân vùng lên như bão táp, bộ máy chính quyền của thực dân và phong kiến tay sai ở nhiều huyện bị tê liệt, ở nhiều xã bị tan rã. Các tổ chức cơ sở đảng ở địa phương đã kịp thời lãnh đạo quần chúng thực hiện quyền làm chủ, tự đứng ra quản lý đời sống của mình, thực hiện nhiệm vụ của chính quyền Nhân dân theo hình thức Xô viết.

Chính quyền Xô viết đã ban hành và thực thi nhiều chủ trương, chính sách đem lại lợi ích chính đáng cho Nhân dân, tỏ rõ bản chất cách mạng và tính ưu việt của mình - thực sự là một chính quyền của dân, do dân và vì dân. Xô viết Nghệ - Tĩnh đã trở thành ngọn cờ quy tụ và là nguồn cổ vũ mạnh mẽ Nhân dân lao động trong cả nước.

Trước khí thế sục sôi của cao trào cách mạng và ngọn lửa Xô viết rực sáng, thực dân Pháp và tay sai đã tăng cường lực lượng đàn áp và tiến hành cuộc khủng bố trắng vô cùng tàn bạo. Vì vậy, cao trào cách mạng 1930 - 1931, đỉnh cao là Xô Viết - Nghệ Tĩnh chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và tạm thời lắng xuống vào cuối năm 1931.

Cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao Xô viết  Nghệ - Tĩnh có ý nghĩa lịch sử quan trọng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp ở nước ta; khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tầm quan trọng của mối liên minh giữa giai cấp công nhân và nông dân trong tiến trình cách mạng.

92 năm đã trôi qua nhưng tinh thần, hào khí của Xô viết Nghệ - Tĩnh vẫn bất diệt. Tinh thần Xô Viết - Nghệ Tĩnh không chỉ đồng hành cùng Nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay./.