Sản phẩm gạo nếp Khẩu Nua Lếch Ngân Sơn được chứng nhận Nhãn hiệu tập thể,
là sản phẩm được ưa chuộng trên thị trường, có mặt tại nhiều sàn thương mại điện tử

Là địa phương được lựa chọn để triển khai nhiều nhiệm vụ khoa học và công nghệ của tỉnh, huyện Ngân Sơn đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tập trung triển khai các nhiệm vụ theo kế hoạch. Thông qua việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, nhiều công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới được nghiên cứu và thử nghiệm. Các mô hình sản xuất có hiệu quả được nhân rộng đã và đang phục vụ thiết thực cho sản xuất, nhất là trong sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm cho người dân, tăng khả năng sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm theo hướng bền vững.

Có thể kể đến Đề tài nghiên cứu khả năng thích ứng của một số giống thuốc lá tại tỉnh Bắc Kạn. Được triển khai trên địa bàn xã Thượng Quan từ 1/2014 - 12/2016, Đề tài đã lựa chọn được 2 giống thuốc lá C9-1, GL7 là những giống thích hợp với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng của huyện. Từ 2 giống đã lựa chọn được, Đề tài xây dựng mô hình trồng tại xã Thượng Quan với quy mô thực hiện 1 ha với 3 hộ dân tham gia. Sau khi kết thúc Đề tài đến nay, cả 3 hộ dân đều duy trì mô hình trồng thuốc lá và có diện tích được nhân rộng. Theo báo cáo của UBND xã Thượng Quan, năm 2023, 2024, người dân đang duy trì trồng 71 ha cây thuốc lá. Toàn huyện trồng trên 900 ha cây thuốc lá ở vụ xuân 2024 và đây vẫn là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với các cây ngô, lúa, trong thời gian tiếp theo sẽ duy trì nhân rộng tại địa phương.

Tiếp tục dự án về cây thuốc lá, Dự án nghiên cứu thử nghiệm, xây dựng lò sấy thuốc lá tiết kiệm nhiên liệu, nâng cao chất lượng thuốc lá sau sấy được triển khai đã nghiên cứu, hoàn thiện được lò sấy thuốc lá theo kiểu sấy Roket Barn, sử dụng nhiên liệu củi kết hợp với than phù hợp với điều kiện tại Bắc Kạn. Công suất sấy trung bình mỗi lần sấy đạt 110 kg - 120 kg (cao hơn so với lò sấy hiện tại khoảng 40 - 50 kg/ lần sấy), phẩm cấp thuốc lá đạt tỷ lệ cấp 1,2 cao hơn so với lò sấy thông thường từ 8 - 10%; tiết kiệm nhiên liệu so với lò sấy thông thường khoảng 20 - 25%. Hiện nay, toàn huyện đã duy trì nhân rộng 1.484 lò sấy thuốc lá. Các dự án được triển khai đã tạo đà phát triển cây trồng thế mạnh của địa phương.

Còn đối với Dự án phát triển sản xuất giống lúa nếp Khẩu Nua Lếch Ngân Sơn triển khai từ 1/2014 - 12/2015 đã xây dựng mô hình sản xuất thương phẩm 30 ha tại 3 xã Thuần Mang, Bằng Vân và Thượng Ân. Sản phẩm gạo nếp Khẩu Nua Lếch Ngân Sơn đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận Nhãn hiệu tập thể năm 2015. Hiện nay, huyện đã nhân rộng 150 ha/năm và trong thời gian tới tiếp tục có kế hoạch duy trì, nhân rộng mô hình Dự án. Cùng với sự cố gắng, nỗ lực của các cấp, các ngành, sản phẩm Khẩu Nua Lếch của huyện được nhiều địa phương biết đến, đặc biệt sản phẩm Khẩu Nua Lếch đã được UBND tỉnh công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao.

Một trong những dự án đạt hiệu quả trên địa bàn huyện là Dự án ứng dụng khoa học và công nghệ sản xuất lê tại Bắc Kạn. Dự án đã tuyển chọn được 3 cây trội giống lê địa phương (NS1, NS2, NS3) có các đặc điểm về quả tốt hơn và đã được sử dụng là cây mẹ khai thác cành ghép nhân giống trồng 1,5 ha vào năm 2018; xây dựng mô hình trồng lê tại xã Vân Tùng với diện tích 3 ha (2 ha giống VH6 và 1 ha giống lê địa phương). Cây lê tại mô hình sinh trưởng phát triển tốt. Sau 3 năm trồng cây lê đã xuất hiện ra hoa, quả bói đầu tiên và hiện nay đã cho sản phẩm thu hoạch, chất lượng quả tốt được nhiều người ưa thích, đặc biệt thịt quả không bị hóa nâu khi sử dụng như các giống lê địa phương. Giống lê VH6 có thời kỳ kiến thiết cơ bản ngắn hơn, thời gian quả chín trong năm sớm hơn và có chất lượng tốt hơn giống lê địa phương. Hiện nay, toàn huyện đã nhân rộng 22,7 ha và 100% cán bộ được khảo sát đánh giá tiếp tục chỉ đạo duy trì nhân rộng mô hình dự án tại địa phương.

Sở Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị liên quan kiểm tra Dự án xây dựng mô hình trồng cây dẻ ván tại huyện Ngân Sơn

Đối với các dự án đang thực hiện, như Dự án xây dựng mô hình trồng cây dẻ ván tại huyện Ngân Sơn; Dự án ứng dụng khoa học công nghệ nâng cao năng suất, chất lượng cây hồi tại tỉnh Bắc Kạn; Đề tài nghiên cứu nhân giống và gây trồng loài cây sau sau theo hướng chuỗi giá trị đa mục đích trên địa bàn huyện Ngân Sơn, hiện nay, huyện phối hợp với cơ quan chủ trì thực hiện Dự án, Sở Khoa học và Công nghệ trong triển khai thực hiện. Các dự án được triển khai được đánh giá phù hợp với nhu cầu và điều kiện địa phương.

Trong thời gian tới, huyện tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Tăng cường giới thiệu các kết quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đối với các đề tài, dự án thực hiện trên địa bàn đã nghiệm thu, được bàn giao và các nhiệm vụ sau nghiệm thu, bàn giao, huyện Ngân Sơn tiếp tục rà soát, đánh giá, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, địa phương để xây dựng kế hoạch, tổ chức duy trì, nhân rộng, chú trọng vận động, hướng dẫn người dân áp dụng đúng các quy trình kỹ thuật, hướng dẫn phòng trừ sâu bệnh, phát hiện, xử lý kịp thời.

Đối với các đề tài, dự án đang thực hiện và thực hiện trong thời gian tới, huyện xác định làm tốt hơn công tác quản lý, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì, chủ nhiệm dự án để nắm bắt tình hình, tổ chức triển khai đảm bảo chất lượng theo yêu cầu. Đồng thời quan tâm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát các nhiệm vụ khoa học và công nghệ triển khai trên địa bàn để đảm bảo mang lại hiệu quả kinh tế  - xã hội cho địa phương./.