Người cao tuổi thôn Bản Chiêng, xã Đôn Phong (Bạch Thông) gìn giữ trang phục truyền thống dân tộc

Với 7 dân tộc anh em cùng sinh sống, Bắc Kạn là mảnh đất giàu bản sắc văn hoá, mỗi dân tộc đều có những phong tục, tập quán, nét đặc sắc riêng về văn hóa. Tuy nhiên, ở một số địa phương, bản sắc văn hóa có nguy cơ bị mai một do sự ảnh hưởng của lối sống hiện đại. Đứng trước thực trạng đó, những người cao tuổi tâm huyết với văn hóa dân tộc ở các địa phương đã tập hợp thành lập các đội văn nghệ, câu lạc bộ giữ gìn bản sắc văn hoá để khôi phục, duy trì tiếng hát, điệu múa, tiếng nói, trang phục truyền thống của dân tộc.

Tranh thủ lúc nông nhàn, nhiều người cao tuổi tại thôn Bản Chiêng, xã Đôn Phong, huyện Bạch Thông lại thêu thùa trang phục dân tộc. Trang phục của dân tộc Dao Tiền đòi hỏi sự tỉ mỉ, thêu tay từng đường kim mũi chỉ nên mất nhiều thời gian. Những người phụ nữ ở đây được bà, mẹ truyền dạy lại và duy trì đến ngày hôm nay. Với họ, đây không chỉ là nét văn hóa của dân tộc mà là một phần không thể thiếu trong những dịp quan trọng của quá trình trưởng thành.

Để hoàn thiện một bộ trang phục của người Dao Tiền mất nhiều thời gian. Một bộ trang phục hoàn chỉnh của người Dao Tiền gồm áo, yếm, xà cạp, dây lưng, khăn vấn đầu, váy dài cùng đồ trang sức vàng bạc. Phụ nữ Dao Tiền rất thích trang sức, chủ yếu là các đồng bạc trắng hay kim loại, vòng bạc trắng được dùng để trang trí, làm các khuy bạc có đường kính từ 6 đến 7 cm đính nổi bật ở trên áo chàm. Ở cổ áo, thân sau được đeo một số đồng bạc thường từ 6 đến 12 đồng, cả bộ trang sức có khi nặng đến vài kg. Một bộ trang phục đẹp hoàn chỉnh cùng với trang sức vòng bạc giá trị gần trăm triệu đồng.

Vừa thoăn thoắt đôi tay trên bộ trang phục còn đang thêu dở, bà Bàn Thị Thượng gần 70 tuổi thôn Bản Chiêng, xã Đôn Phong, huyện Bạch Thông chia sẻ, bà 18 tuổi đi làm dâu đến bây giờ bà tự làm được 9 bộ quần áo gồm cả áo, quần, váy; làm để tích lũy cho con cháu, vì phải mặc trong những dịp lễ, làm màng (lễ trưởng thành). Bà biết thêu từ lúc nhỏ, mẹ dạy đấy. Lúc đó thêu không phải để cho mình mà phải đến khi đi làm dâu thì đồ thêu mới là của mình. Thêu không khó đâu nhưng phải chăm chỉ, kiên trì mới được chỉ tranh thủ làm khi mùa màng đã xong nên lâu, có khi mất cả năm mới xong được cái áo. Để đi mua tốn kém lắm nên bà vừa làm vừa dạy con cháu không là mất bản sắc văn hóa dân tộc đấy.

Người cao tuổi huyện Ngân Sơn tích cực tham gia tập luyện múa bát

Tại “Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Bắc Kạn” năm 2024, phần trình diễn “Múa bát” của người Tày đã thu hút đông đảo quần chúng tham gia, trong đó có người cao tuổi. Múa bát là điệu múa cổ của người Tày, được các thế hệ đi trước truyền lại cho thế hệ sau, đây là điệu múa mô phỏng nghề dệt vải truyền thống của người Tày.

Là người tham gia tập luyện và biểu diễn múa bát, bà Lý Thị Kim - Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm tự hào chia sẻ: “Những động tác múa bát rất ý nghĩa, gần gũi với cuộc sống đời thường của người Tày Bắc Kạn nói riêng và của đồng bào vùng Đông Bắc nói chung. Vì vậy, với tư cách là Chủ tịch Hội Người cao tuổi, tôi sẽ tiếp tục tập luyện cho các chị em trong hội, nhất là các chị em trong đội văn nghệ, dưỡng sinh. Từ đó lan tỏa điệu múa bát đến toàn thể hội viên các chi hội để gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống này”.

Hiện nay, toàn tỉnh có 34.087 hội viên người cao tuổi, chiếm tỷ lệ 85,7% người cao tuổi toàn tỉnh. Những năm qua, người cao tuổi đã làm tốt công tác gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình bằng nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực thông qua việc thành lập các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ. Đến nay, toàn tỉnh có 218 câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao với 7.984 người cao tuổi tham gia, qua đó giúp phát huy đời sống văn hóa của đồng bào tại địa phương ngày càng thêm phong phú, đa dạng.

Bà Đinh Thị Sơn - Trưởng Ban đại diện Hội Người cao tuổi tỉnh cho biết, trong những năm qua, việc phát triển, giữ gìn văn hóa dân tộc trên địa bàn được nhiều người cao tuổi quan tâm, giữ vai trò nòng cốt trong các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ ở thôn bản, tổ dân phố; tập hợp người cao tuổi thành lập câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, câu lạc bộ để giữ gìn bản sắc; khôi phục và duy trì tiếng hát, tiếng nói, trang phục để truyền dạy cho con cháu. Từ đó, con cháu biết yêu và trân trọng hơn về văn hóa dân tộc; tạo sức lan tỏa trong cộng đồng, góp phần giữ gìn và làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Từ việc tham gia các hoạt động gìn giữ văn hóa truyền thống đã giúp người cao tuổi phát huy vai trò của mình trong xây dựng nếp sống văn hóa tại cộng đồng dân cư. Người cao tuổi trở thành tấm gương góp phần kết nối thế hệ trẻ với các giá trị truyền thống tốt đẹp của cha ông, mang những giá trị lịch sử, đạo đức và văn hóa song hành cùng đời sống hiện đại./.