Vườn ươm giống gai xanh AP1 của HTX Kiên Anh tại thôn Nà Vài, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông

Cây gai xanh là cây đa tác dụng, nhưng sản phẩm chủ yếu là vỏ. Vỏ của cây gai xanh được dùng làm nguyên liệu dệt những loại vải cao cấp, lá của cây gai xanh được dùng để làm gánh gai, làm thức ăn cho gia súc gia cầm, thuỷ cầm, nuôi trồng thuỷ sản. Lõi cây gai thì có thể dùng làm nguyên liệu sản xuất giấy, làm giá để trồng nấm và làm phân bón hữu cơ. Như vậy, tất cả các bộ phận của cây gai đều có ích, mang lại lợi nhuận cho người trồng. Cây gai xanh AP1 là cây lưu gốc, việc đầu tư làm đất, cây giống và công trồng chỉ thực hiện 1 lần nhưng cho thu hoạch trong vòng từ 8 - 10 năm, về trồng và chế biến cây gai xanh sẽ mang lại thu nhập cao gấp 3 - 4 lần so với một số cây trồng khác.

Nhiều hộ dân của tỉnh Bắc Kạn lần đầu tiên được tiếp cận với mô hình trồng cây gai xanh đã thấy cây trồng mới này phù hợp với đất đai, khí hậu của địa phương, có tiềm năng để bà con phát triển kinh tế gia đình. Bà Nguyễn Thị Xuân - thôn Nà Vài, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Tôi thấy trồng và chăm sóc cây gai dễ lắm, HTX Kiên Anh giao cho chúng tôi chăm sóc vườn ươm, có hệ thống tưới tiêu tự động, vườn gai ươm có lưới che đậy cẩn thận. Hiện tại, cây gai đang phát triển rất tốt. Cây gai phù hợp với tập tục canh tác của bà con nông dân, không kén chọn chất, chỗ đất nào canh tác những cây khác không phù hợp thì chuyển qua trồng cây gai là rất khả quan”.

Một ưu điểm nữa đối với cây gai xanh là tránh được rủi ro thiên tai, nếu không may bị mưa đá, gió lốc hay ngập úng, bà con chỉ cần chặt thân đi, cây gai lại mọc, không cần trồng lại như một số cây trồng khác. Cây gai xanh phù hợp với mọi loại đất, từ đất đồi, soi bãi, đất ruộng một vụ, đất thiếu nước, chân đồi, gần khu vực sông suối, ao hồ. So với một số cây trồng khác, cây gai xanh là một loại cây có nhiều ưu điểm.

Ông Nông Cao Nguyên - Phó Giám đốc HTX Kiên Anh, thành phố Bắc Kạn chia sẻ: “Nói đến cây gai thì người dân Bắc Kạn không lạ gì, đây là cây trồng truyền thống và bản địa của bà con từ lâu đời. Cây gai bản địa bà con chỉ trồng với số lượng ít để sử dụng hằng ngày như lấy lá để làm bánh hoặc lấy vỏ xe ra đan những vật dụng hằng ngày, còn củ để làm thuốc. Tuy nhiên, cây gai xanh mà HTX Kiên Anh đang triển khai có năng suất và thời gian phát triển, sinh trưởng tốt hơn cây gai bản địa, hoàn toàn phù hợp với mọi loại đất của tỉnh Bắc Kạn.Theo kế hoạch, giai đoạn 2021 - 2025, HTX Kiên Anh trồng sẽ 1.800 ha cây gai xanh AP1 trên địa bàn tỉnh. Hiện HTX đã thực hiện vươm ươm giống gai ở thôn Nà Vài, xã Quang Thuận, huyện Bạch Thông, với số vốn ban đầu trên 1,3 tỷ đồng, tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho hàng chục lao động tại địa phương. Để thu mua và xử lý vỏ gai với diện tích 100 ha trong vụ đầu của năm 2021, HTX Kiên Anh cũng đang xây dựng nhà xưởng tại phường Xuất Hoá, thành phố Bắc Kạn, với tổng diện tích trên 1.500m2, dự kiến sẽ đưa vào hoạt động trong năm 2021. Các năm tiếp theo, HTX Kiên Anh tiếp tục phối hợp với các huyện xây dựng nhà xưởng để sấy và xử lý vỏ gai".

Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn cách tuốt vỏ gai xanh cho đại biểu tham gia Hội thảo Cây ngô sinh khối và cây gai xanh được HTX Kiên Anh phối hơpị với UBND xã Quang Thuận tổ chức vào ngày 13/7/2021

Về hiệu quả kinh tế của cây gai xanh, thực hiện trồng ở mật độ từ 24.000 - 25.000 cây/ha, sau khi trồng từ 90 đến 120 ngày là cho thu hoạch vụ đầu của năm thứ nhất, sản lượng đạt 7,5 đến 9 tấn vỏ tươi, thu nhập từ 15 đến 18 triệu đồng/ha/vụ. Các vụ tiếp theo có thời gian sinh trưởng từ 55 đến 60 ngày là cho thu hoạch, sản lượng vụ gai thứ hai của năm thứ nhất ước đạt 13,5 đến 17 tấn, tăng 40%, thu nhập từ 27 đến 35 triệu đồng/ha/vụ. Từ vụ thứ ba, thứ tư của năm thứ hai trở đi, gai cho số lượng từ 15 cây trở lên/gốc và cho sản lượng ổn định đạt từ 20 đến 25 tấn vỏ tươi, doanh thu từ 40 đến 50 triệu đồng/ha/vụ, cây gai cho thu từ 4 - 5 vụ/năm.

Với những thế mạnh của cây gai xanh AP1 đang hứa hẹn sẽ là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân tỉnh Bắc Kạn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, góp phần vào công cuộc xoá đói giảm nghèo của địa phương./.