Một góc Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc vào ngày 12/4. Ảnh: AFP

Mỹ tăng thuế lên hàng hóa Trung Quốc

Ngày 14/5, Nhà Trắng ra thông báo, Tổng thống Mỹ Joe Biden quyết định tăng mạnh thuế đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc như xe điện, chip máy tính và sản phẩm y tế, trong đó thuế xe điện tăng gấp 4 lần và lên mức hơn 100%.

Thuế đối với tế bào quang điện dùng để chế tạo các tấm pin mặt trời được nâng từ 25% lên 50%. Thuế đối với một số sản phẩm thép, nhôm sẽ được nâng từ 0% lên 25%... Tổng cộng các biện pháp đánh thuế mới sẽ tác động đến 18 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Ông Biden cũng giữ nguyên mức thuế đánh vào 300 tỷ USD sản phẩm Trung Quốc do người tiền nhiệm - ông Donald Trump - đưa ra trước đó.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài từ năm 2018. Tuy nhiên, hàng hóa từ Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ vẫn áp đảo. Trong năm 2023, Mỹ nhập 427 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc, trong khi xuất 148 tỷ USD hàng hóa vào thị trường này.

Nhà Trắng cho biết, quyết định (áp thuế thêm) được đưa ra do "những rủi ro không thể chấp nhận" đối với an ninh kinh tế Mỹ vì những gì nước này coi là "hành vi không công bằng của Trung Quốc".

Gần đây, Chủ tịch Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ Sherrod Brownn thậm chí muốn ông Biden cấm hoàn toàn xe điện của Trung Quốc do lo ngại chúng "gây rủi ro cho dữ liệu cá nhân của người Mỹ".

Tổng thống Mỹ Joe Biden đặt bút ký quyết định tăng thuế với một loạt hàng hóa Trung Quốc tại Vườn Hồng, Nhà Trắng ngày 14/5 - Ảnh: AP

Phản ứng từ Trung Quốc về việc Mỹ tăng thuế

Trong một tuyên bố đưa ra ngày 14/5, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng, quyết định tăng thuế của Mỹ đã vi phạm cam kết của Tổng thống Joe Biden về việc "không tìm cách chèn ép, kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc" và "không tìm cách tách rời, cắt đứt chuỗi liên kết với Trung Quốc", cũng không phù hợp với tinh thần các đồng thuận mà nguyên thủ hai nước đạt được và "sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến bầu không khí hợp tác song phương".

Cơ quan này cho biết, Trung Quốc "kiên quyết phản đối và giao thiệp nghiêm khắc" trước động thái này của Mỹ, đồng thời tuyên bố "sẽ thực hiện các biện pháp kiên quyết để bảo vệ quyền và lợi ích của mình". Bắc Kinh cũng kêu gọi Mỹ "ngay lập tức sửa chữa hành vi sai trái và dỡ bỏ các biện pháp thuế quan bổ sung".

Đợt thuế mới có tác động thế nào về mặt kinh tế?

Nhận xét về động thái mới của Nhà Trắng, một số nhà kinh tế cho rằng trong ngắn hạn, đợt tăng thuế quan này sẽ có tác động hạn chế đối với GDP, lạm phát và chính sách tiền tệ của Mỹ. Tuy nhiên, xét ở phương diện rộng hơn, bức tranh có thể sẽ phức tạp hơn nhiều.

"Đợt tăng thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc của chính quyền ông Biden báo hiệu trước một 'mùa đông lạnh kéo dài" về căng thẳng kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc", nhà kinh tế Joe Brusuelas tại công ty tư vấn quản lý RSM US nói với hãng tin CNN.

Đợt tăng thuế mới của ông Biden bổ sung cho chương trình thuế đối với 300 tỷ USD hàng nhập khẩu vào Mỹ do chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đưa ra vào năm 2018 và 2019. Chương trình này gồm các loại thuế cao áp đặt với hàng hóa Trung Quốc cùng nhiều đối tác thương mại khác của Mỹ, đến nay vẫn có hiệu lực.

Đợt tăng thuế mới, dự kiến sẽ có hiệu lực trong khoảng thời gian từ nay tới năm 2026, được đưa ra trong bối cảnh thị trường lao động Mỹ đang có triển vọng tích cực, tăng trưởng kinh tế mạnh và tiêu dùng ổn định. 

Quyết định cũng được đưa ra giữa lúc nền kinh tế lớn nhất thế giới đang trong cuộc chiến chống lạm phát cao nhất trong nhiều thập kỷ - điều khiến lãi suất đang được duy trì ở mức cao.

Một nghiên cứu của ngân hàng Goldman Sachs chỉ ra rằng thuế quan đã mang lại cho các nhà sản xuất Mỹ cũng như các nhà xuất khẩu không có yếu tố Trung Quốc vào thị trường Mỹ "cơ hội tăng giá hàng hóa".

Còn theo tính toán của chi nhánh New York của Fed, chương trình tăng thuế nhập khẩu năm 2018 khiến các hộ gia đình Mỹ tốn thêm 419 USD mỗi năm do gánh nặng thuế tăng lên và hiệu quả thị trường (market efficiency) giảm sút. Các nhà nghiên cứu ước tính con số này tăng gấp đôi khi nhiều loại thuế nhập khẩu trong chương trình có hiệu lực vào năm 2019.

Trên thực tế, theo thời gian, tác động tích cực về mặt kinh tế của các biện pháp thuế quan càng trở nên mơ hồ.