68 năm về trước, sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 được ký kết, đất nước ta tạm thời bị chia cắt làm hai miền. Từ nam Vĩ tuyến 17 trở vào, đế quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, dựng lên chế độ độc tài gia đình trị Ngô Đình Diệm, thực hiện chế độ thực dân kiểu mới, phản bội lại những nguyện vọng tha thiết của Nhân dân ta là hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và cải thiện đời sống. Chúng chủ trương xoá bỏ ý nghĩa thắng lợi của cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945 và thành quả của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Khi Hiệp định Giơ-ne-vơ chưa ráo mực, chúng đã thực hiện chính sách khủng bố, trả thù những người yêu nước, chia rẽ dân tộc, tôn giáo và lệ thuộc vào nước ngoài về mọi mặt. Chúng đã tổ chức các chiến dịch “tố cộng, diệt cộng”, thảm sát những người yêu nước, tham gia cách mạng và thân nhân những gia đình có người ra Bắc tập kết, cướp lại ruộng đất của nông dân; tiến hành đàn áp các giáo phái, phân biệt đối xử với tư sản, trí thức, công chức đã từng hợp tác với Pháp, phân biệt đối xử với bà con người Hoa… Hàng chục vạn đồng bào ta đã bị thảm sát, hàng ngàn làng mạc đã bị đốt phá, gây nên biết bao cảnh đau thương, tang tóc.

Tức nước, vỡ bờ, nhân dân miền Nam đã vùng lên với nhiều hình thức đấu tranh chính trị, vũ trang để chống lại sự bắt bớ, đàn áp dã man của Mỹ - Nguỵ, bảo vệ quyền sống, quyền làm người, để xoá cảnh nước nhà bị chia cắt. Cuộc đồng khởi ở Bến Tre, rồi nhanh chóng lan rộng ra khắp các tỉnh Nam Bộ, Tây nguyên và một số tỉnh Nam Trung Bộ… Thắng lợi to lớn của cuộc Đồng Khởi cùng với sự khủng hoảng gay gắt trong nội bộ địch, lúc này chúng ta đã đặt ra yêu cầu mới là phải tập hợp, đoàn kết rộng rãi hơn nữa các tầng lớp nhân dân miền Nam trong một Mặt trận Dân tộc thống nhất để đẩy mạnh cuộc đấu tranh nhằm chấm dứt ách thống trị của đế quốc Mỹ, lật đổ chế độ của bộ máy ngụy quyền tay sai, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Các thành viên của Ủy ban Trung ương MTDTGP miền Nam Việt Nam tuyên thệ trong Lễ thành lập Mặt trận (Ảnh tư liệu)

Ngày 20/12/1960, Đại hội Đại biểu quốc dân miền Nam được tiến hành tại Rùm Đuông, xã Tân Lập, huyện Châu Thành (tỉnh Tây Ninh). Đại hội đã quyết định thành lập MTDTGP miền Nam Việt Nam, thông qua Tuyên ngôn và Chương trình hành động 10 điểm của Mặt trận, với thành phần chủ chốt là lực lượng Việt Minh hoạt động bí mật ở miền Nam. Lãnh đạo ban đầu là ông Phùng Văn Cung, Nguyễn Văn Cúc, Lê Thanh. Ông Nguyễn Hữu Thọ khi đó đang bị địch bắt và giam lỏng ở Tuy Hòa, được đồng chí Lê Duẩn bàn bạc với Xứ ủy Nam Bộ và Liên khu ủy khu V lựa chọn làm Chủ tịch Mặt trận. Đây là sự kiện quan trọng, là bước ngoặt của cách mạng miền Nam.

MTDTGP miền Nam Việt Nam ra đời là tất yếu của lịch sử, là kết quả của sự sáng tạo trong chỉ đạo, lãnh đạo cách mạng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp cách mạng miền Nam. Kể từ đây, MTDTGP miền Nam Việt Nam là người đại diện chân chính, ngọn cờ công khai đoàn kết, tập hợp tất cả các tầng lớp nhân dân, các giai cấp, các dân tộc, các đảng phái, các đoàn thể, các tôn giáo và nhân sĩ yêu nước ở miền Nam, không phân biệt xu hướng chính trị để đấu tranh lật đổ ách thống trị của đế quốc Mỹ và bọn tay sai phản động, thực hiện độc lập, dân chủ, hoà bình, thống nhất Tổ quốc.

Dưới ngọn cờ đại nghĩa của MTDTGP miền Nam Việt Nam, phong trào đấu tranh của các giới đồng bào miền Nam từ công nhân, nông dân, phụ nữ, học sinh, sinh viên, nhân sĩ, trí thức, dân tộc, tôn giáo… ngày càng diễn ra mạnh mẽ, rộng khắp từ nông thôn đến thành thị, từ đồng bằng đến miền núi; kể cả có những người trong chính quyền và quân đội Sài Gòn trước đây cũng hưởng ứng lời kêu gọi của MTDTGP miền Nam Việt Nam, đi theo con đường chính nghĩa, đứng về phía Nhân dân, có những đóng góp vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, kế thừa và vận dụng sáng tạo kinh nghiệm hoạt động của các hình thức tổ chức Mặt trận trước đây; MTDTGP miền Nam Việt Nam đã coi trọng cả ba mũi giáp công và ba vùng chiến lược; kết hợp nhuần nhuyễn các hình thức đấu tranh chính trị, vũ trang, binh vận, ngoại giao nhằm phát huy sức mạnh toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại, tạo nên sức mạnh tổng hợp; nắm chắc và kiên trì thực hiện phương châm “kiên cường bám trụ, một tấc không đi, một ly không rời”, “đẩy lùi từng bước, giành thắng lợi từng phần, tiến tới giành thắng lợi hoàn toàn”.

Được sự chi viện tối đa của hậu phương quân và dân miền Bắc, sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu của nhiều nước và Nhân dân tiến bộ trên thế giới, kể cả Nhân dân tiến bộ của nước Mỹ, MTDTGP miền Nam Việt Nam đã lãnh đạo quân và dân miền Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, lần lượt làm thất bại các lượt “chiến tranh đặc biệt”, “chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ, làm nên cuộc tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân Mậu Thân 1968, buộc đế quốc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán Hiệp định Pari, chấm dứt chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở Việt Nam, lập lại hòa bình ở Việt Nam; cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước ta. Đặc biệt, với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, non sông thu về một mối, đưa cả nước bước sang một kỷ nguyên mới, đi lên xây dựng Chủ nghĩa xã hội.

47 năm đã qua kể từ ngày “Bắc - Nam sum họp một nhà”, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, với chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, Nhân dân cả nước ta tiến hành công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh, làm tròn nghĩa vụ quốc tế, cùng nhau xây dựng và bảo vệ non sông, đất nước “ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dặn và đạt được những thành tựu to lớn.

Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của MTDTGP miền Nam Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tỉnh Bắc Kạn không ngừng đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động, thực hiện tốt vai trò là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của các tổ chức chính trị - xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, các tầng lớp xã hội, các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân; ra sức vận động Nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước; phát huy dân chủ, thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng và củng cố Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, thật sự là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân./.