Trên cơ sở những nội dung cơ bản của Luật Dân quân tự vệ (năm 2019), tỉnh đã làm tốt việc rà soát, đăng ký, quản lý công dân trong độ tuổi theo luật định. Theo đó, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ dân quân tự vệ và việc kết nạp dân quân tự vệ mới, chuyển ra đối với số cán bộ, chiến sĩ đã hết tuổi, hoàn thành nghĩa vụ được các địa phương thực hiện nghiêm túc, nền nếp. Đặc biệt, các địa phương đã gắn xây dựng lực lượng dân quân tự vệ với xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc nên đạt kết quả thiết thực. Chất lượng chính trị và độ tin cậy của lực lượng dân quân tự vệ không ngừng được nâng lên.

Thực tế cho thấy, hiệu quả hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng đội ngũ cán bộ quân sự ở cơ sở, bởi đây là lực lượng trực tiếp chỉ huy, quản lý, huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ. Vì vậy, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, cơ quan, tổ chức thường xuyên củng cố, kiện toàn cơ quan quân sự cấp xã, phường, thị trấn, đơn vị tự vệ. Hiện 108 xã, phường, thị trấn đã thành lập Chi bộ Quân sự cấp xã, góp phần nâng cao vai trò, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng với công tác quốc phòng - quân sự địa phương.

Lực lượng dân quân tự vệ được xây dựng vững mạnh, rộng khắp đáp ứng yêu cầu cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Ảnh: Bắc Kạn ra quân huấn luyện năm 2025)

Hiện nay, toàn tỉnh có 183 đơn vị dân quân tự vệ, đạt gần 3,3% so với dân số toàn tỉnh. Tỷ lệ đảng viên trong lực lượng dân quân tự vệ đạt 27,5% và tỷ lệ đoàn viên là gần 57%. Với việc thành lập rộng khắp các đơn vị dân quân tự vệ trong toàn tỉnh giúp lực lượng vũ trang tỉnh có thêm “tai mắt” tại cơ sở, tăng cường sức mạnh cơ động, chiến đấu trong tình hình mới.

Đối tượng huấn luyện đa dạng từ nhiều nguồn khác nhau, tuổi đời, nhận thức không đồng đều, quân số động viên huấn luyện tập trung theo đợt ít, thời gian huấn luyện ngắn. Trong điều kiện như vậy, Đảng uỷ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và Ban Chỉ huy Quân sự các cấp luôn coi trọng công tác giáo dục chính trị, động viên tư tưởng và quản lý chắc tư tưởng của chiến sĩ; nội dung giáo dục chính trị tập trung vào giáo dục pháp luật, giáo dục truyền thống, nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ và thông tin tình hình thời sự trong nước và thế giới; qua đó làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, chấp hành đúng điều lệnh Quân đội. Do có sự chuẩn bị kế hoạch từ đầu năm, được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, lãnh đạo các đơn vị, địa phương giúp cho kết quả huấn luyện dân quân tự vệ được nâng lên; 183/183 đơn vị dân quân tự vệ hoàn thành công tác huấn luyện năm 2024 với kết quả đạt khá.

Cùng với công tác huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh còn chỉ đạo các huyện, thành phố thực hiện tốt quy chế phối hợp với ngành Công an và các lượng lực khác trong việc tăng cường công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là lực lượng dân quân tự vệ đã chủ động tham gia và có những đóng góp quan trọng trong giúp người dân khắc phục hậu quả thiên tai do cơn bão số 3 gây ra, để lại hình ảnh tốt đẹp của lực lượng vũ trang trong lòng Nhân dân.

Xây dựng dân quân tự vệ là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, công tác xây dựng dân quân tự vệ cần được tiến hành thường xuyên, liên tục, có chất lượng và đạt hiệu quả. Đây là nhiệm vụ lâu dài nên cần có sự nhận thức thống nhất, đầy đủ về vị trí quan trọng của công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, địa phương, cơ sở nói riêng, quyết tâm đưa công tác xây dựng dân quân tự vệ đi vào nền nếp, ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới./.