Bắc Kạn có nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn đa dạng, phong phú, có tiềm năng lớn để phát triển du lịch. Những năm gần đây, du lịch Bắc Kạn phát triển vượt bậc cả về số lượng khách và doanh thu, đây là tín hiệu đáng mừng để tỉnh tiếp tục khai thác hiệu quả những tiềm năng và lợi thế sẵn có, đưa Bắc Kạn trở thành điểm đến thân thiện, hấp dẫn với du khách.

Khách du lịch khám phá vẻ đẹp của hồ Ba Bể bằng thuyền Kayak

Vườn Quốc gia Ba Bể, hồ Ba Bể là cụm du lịch đặc sắc bậc nhất không chỉ của Bắc Kạn mà còn của cả nước; Là nơi tập trung hầu hết các tài nguyên thiên nhiên với nhiều thắng cảnh: Ao Tiên, Đảo Bà Góa, Đền An Mã, Động Puông, thác Đầu Đẳng, thác Tát Mạ, sông Năng; Động Hua Mạ, động Nà Phoòng (căn cứ đầu tiên của Đài tiếng nói Việt Nam), hang Thẳm Kít, hang Thẳm Phầy… các cánh rừng nguyên sinh, các bản nhà sàn ven hồ vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống lâu đời của đồng bào, tạo nên cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ.

Ngoài ra, Bắc Kạn có Động Nàng tiên, Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ (Na Rỳ); Sinh vật cảnh nam Xuân Lạc, Đỉnh Phya Khao (Chợ Đồn); Hồ Bản Chang, thác Nà Khoang (Ngân Sơn); Thác Bạc, thác Rọom (thành phố Bắc Kạn)…

Một trong những lễ hội đặc sắc nhất của tỉnh diễn ra vào giữa tháng Giêng hàng năm

Cùng với đó là phong tục, tập quán và văn hóa truyền thống đa dạng đã tạo nên nguồn tài nguyên du lịch nhân văn phong phú với các lễ hội tiêu biểu như: Lễ hội Lồng tồng Ba Bể (xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể); Lễ hội Lồng tồng xã Hà Vị, Lễ hội Phủ Thông (huyện Bạch Thông); Lễ hội Bằng Vân (huyện Ngân Sơn); Lễ hội Mù Là, xã Cổ Linh (huyện Pác Nặm); Hội xuân thành phố Bắc Kạn và Hội chợ Văn hóa Truyền thống Xuân Dương Na Rì (mỗi năm họp một lần vào ngày 25/3 âm lịch)… Cùng các làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc: Người Tày có Lượn Cọi, Phong Slư, hát Quan làng (hát đám cưới), hát then, hát pụt; múa bát, múa quạt, múa đàn tính; Người Nùng có hát Sli, lượn Nàng ới, hát then, múa Xiêng tâng; Người Dao có hát Páo dung, múa chuông, múa bắt Ba Ba, thổi khèn Pí lè, Lễ cấp sắc; Người Mông có múa khèn, thổi sáo mèo, lễ hội gầu tào…

Đến với Bắc Kạn du khách còn được tìm hiểu về các trang phục truyền thống vẫn được người dân tộc lưu giữ

Đến với Bắc Kạn, du khách còn có dịp được hiểu thêm về tiếng nói, chữ viết, tri thức dân gian, trang phục, kiến trúc nhà ở, nghề thủ công, văn hóa ẩm thực… rất phong phú, độc đáo và đa dạng của đồng bào các dân tộc thiểu số. Cùng với đó là các di tích lịch sử cách mạng thuộc khu ATK Chợ Đồn, di tích Nà Tu, di tích Đồn Phủ Thông, di tích chiến thắng Đèo Giàng... mang dấu ấn một thời về cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, nhà nước, quân đội và nhân dân Bắc Kạn.

Toàn tỉnh hiện có 152 di tích lịch sử và danh thắng, trong đó có 02 di tích quốc gia đặc biệt, 06 di tích cấp quốc gia, 36 di tích cấp tỉnh và 108 di tích đã kiểm kê nhưng chưa xếp hạng, đây là nguồn tài nguyên du lịch quan trọng.

Đền Thắm có cảnh quan thiên nhiên đẹp và hùng vĩ

Tài nguyên du lịch tâm linh cũng thu hút lượng lớn du khách với một số đền, chùa tiêu biểu: Đền Thắm, chùa Thạch Long, đền Thác Giềng (Chợ Mới); Đền Mẫu, đền Cô (thành phố Bắc Kạn); Đền An Mã, chùa Phố Cũ (Ba Bể)... là những cơ sở tín ngưỡng với kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên đẹp.

Du lịch sinh thái Bắc Kạn trong những năm qua tập trung khai thác chủ yếu ở Khu du lịch hồ Ba Bể trong quần thể Vườn Quốc gia Ba Bể với trên 20 điểm du lịch. Đến đây, du khách sẽ được đi tham quan các cánh rừng nguyên sinh; Khám phá hồ nước, thác nước và hang động kết hợp với các lễ hội truyền thống; Thưởng thức văn nghệ dân gian (hát then, đàn tính), trải nghiệm văn hóa ẩm thực địa phương và trải nghiệm mô hình dịch vụ Homestay (du lịch cộng đồng). Đa số khách du lịch Khu du lịch hồ Ba Bể đều lưu trú tại các bản Pác Ngòi, Bó Lù, Cốc Tộc...

Bản làng ven hồ là nơi khám phá, trải nghiệm các hoạt động du lịch cộng đồng Ba Bể

Hiện nay, Khu du lịch Ba Bể có 72 cơ sở lưu trú du lịch với 612 phòng, trong đó có 11 khách sạn, 05 nhà nghỉ du lịch, 56 homestay, với tổng số 611 phòng, buồng; 195 xuồng vận chuyển khách tham quan hồ Ba Bể; 102 nhà hàng ăn uống; 17 cơ sở dịch vụ vui chơi giải trí, chăm sóc sức khỏe (tắm thuốc, xông hơi...); 50 điểm bán hàng dịch vụ, cơ bản đáp ứng được nhu cầu nghỉ ngơi của du khách. Đặc biệt, Dự án xây dựng Khu du lịch sinh thái Sài Gòn - Ba Bể do Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourirt) đã được động thổ triển khai xây dựng với tiêu chuẩn 4 sao. Đến nay, giai đoạn I của dự án đã cơ bản hoàn thành với việc cải tạo, nâng cấp toàn bộ chuỗi các nhà nghỉ mini riêng biệt, nâng cấp các nhà nghỉ hiện có, xây dựng hệ thống nhà hàng, điểm vui chơi, giải trí, cảnh quan, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng trên diện tích hơn 5,3ha với tổng vốn đầu tư trên 100 tỷ đồng.

Song song với đó, tỉnh vẫn đang tập trung cho công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa; Hình thành thêm các tour, tuyến du lịch hấp dẫn ở địa phương, liên vùng; Khai thác thành công các lợi thế về du lịch sinh thái, du lịch lịch sử, văn hóa, du lịch cộng đồng với sự tham gia mạnh mẽ của các thành phần kinh tế và cộng đồng dân cư.

Để du lịch Ba Bể ngày càng phát triển theo hướng chuyên nghiệp, thời gian tới, tỉnh cũng đề ra giải pháp nghiên cứu tập trung xây dựng một sản phẩm du lịch đặc thù, xây dựng cơ chế chính sách để thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch; Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư mở thêm các khu du lịch mới, không ngừng nâng cao chất lượng, phát triển các dịch vụ tạo thành điểm đến thu hút khách du lịch./.