Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 138 Chính phủ, qua 3 năm thực hiện Công văn số 1676/TTg-NC ngày 31/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người, các bộ, ngành và địa phương đã tiến hành nhiều biện pháp, tổ chức nhiều hoạt động với những nội dung, thông điệp cụ thể. Qua đó, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và Nhân dân tham gia vào công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm giết người, bước đầu đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, từ ngày 15/12/2020 đến ngày 14/12/2023, toàn quốc xảy ra 3.784 vụ giết người, chiếm 2,38% trong cơ cấu phạm pháp hình sự, liên quan đến 5.861 đối tượng với 4.291 nạn nhân. So với cùng kỳ giai đoạn 2018 - 2020, tăng 613 vụ (19,33%), tăng 1.622 đối tượng (38,26%) và tăng 583 nạn nhân (15,72%).

Cùng thời gian trên, tỉnh Bắc Kạn xảy ra 17 vụ, 17 đối tượng phạm tội giết người, làm 8 người chết, 11 người bị thương, chiếm 2,89% trong cơ cấu phạm pháp hình sự. So với cùng kỳ giai đoạn 2018 - 2020, tăng 7 vụ, 7 đối tượng (70%)...

Dự báo thời gian tới, tội phạm giết người tiếp tục diễn biến phức tạp, xuất phát từ nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu vẫn là do mâu thuẫn trong sinh hoạt hằng ngày hoặc bột phát khi sử dụng rượu bia, mâu thuẫn về kinh tế, từ tranh chấp đất đai, tài sản, ghen tuông tình ái, do mê tín dị đoan... Đối tượng phạm tội giết người đa dạng về thành phần, đa số phạm tội lần đầu, chưa có tiền án, tiền sự nên khó khăn trong công tác nhận diện, phòng ngừa.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm giết người trong thời gian tới, Trưởng Ban Chỉ đạo 138 tỉnh yêu cầu Công an tỉnh chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, Công an cấp huyện, cấp xã tăng cường công tác nắm tình hình địa bàn, đối tượng, nhất là đối với những địa bàn có tranh chấp, khiếu kiện trong nội bộ Nhân dân, địa bàn có nhiều mâu thuẫn trong gia đình, dòng họ, xảy ra nhiều vụ cố ý gây thương tích... để tập trung làm tốt công tác phòng ngừa nghiệp vụ và tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị tham gia phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm nói chung, tội phạm giết người nói riêng.

Tăng cường công tác tuần tra kiểm soát, chú ý khu vực, địa bàn phức tạp về an ninh, trật tự, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi côn đồ, càn quấy, gây rối trật tự công cộng, tàng trữ hung khí...; ngăn chặn kịp thời các vụ việc xô xát, những mâu thuẫn bột phát dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật.

Chủ động xây dựng và thực hiện các kế hoạch phòng, chống tội phạm ma túy (nhất là đối với ma túy tổng hợp, ma túy đá), là một trong những nguyên nhân làm phát sinh tội phạm giết người.

Tăng cường công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, nhất là các hoạt động kinh doanh các dịch vụ nhạy cảm dễ phát sinh tội phạm như nhà hàng, karaoke, quán ăn có rượu, bia..., việc sản xuất lưu hành các ấn phẩm văn hóa, sách báo, băng đĩa hình... có nội dung kích động bạo lực, đồi trụy; đồng thời làm tốt công tác quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ không để các đối tượng sử dụng để gây án.

Tăng cường hiệu quả phối hợp quản lý, giáo dục đối tượng ở địa bàn cơ sở, các đối tượng mắc bệnh tâm thần, nhất là nhóm đối tượng có nguy cơ phạm tội hoặc tái phạm tội, như người sử dụng trái phép chất ma túy, đối tượng “ngáo đá”, người bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh, số mới được đặc xá, tha tù...; phát hiện, phối hợp giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, thu hồi vũ khí vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ... đặc biệt là thực hiện thẩm quyền của Công an cấp xã trong tiếp nhận, xác minh, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm để góp phần phòng ngừa, xử lý tội phạm.

Phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai thực hiện hiệu quả Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, gắn với củng cố, tăng cường phối hợp với lực lượng Công an cấp xã, bảo đảm tổ chức thực hiện tốt các hoạt động phòng ngừa tội phạm từ cơ sở; tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Công an cấp xã cả về tổ chức, bộ máy, chức năng nhiệm vụ, nhân lực phương tiện, trụ sở; xây dựng Công an phường điển hình, kiểu mẫu về an ninh, trật tự và văn minh đô thị.

Khai thác, sử dụng đồng bộ, phát huy giá trị của hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm làm tốt công tác phòng ngừa không để tội phạm lợi dụng hoạt động.

Tiếp tục phát huy vai trò điều phối, phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành sơ kết, tổng kết, đánh giá công tác phòng ngừa tội phạm giết người trên địa bàn tỉnh theo định kỳ. Làm tốt công tác tham mưu, tổng hợp, báo cáo Trưởng ban xem xét xử lý trách nhiệm người đứng đầu ở những nơi không làm tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, thi hành án dân sự, giải quyết mâu thuẫn, hòa giải ở cơ sở để xảy ra tội phạm giết người.

Kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích đặc biệt xuất sắc trong thực hiện các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người.

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh chỉ đạo các phòng, ban trực thuộc phối hợp với lực lượng Công an cùng cấp triển khai quyết liệt các mặt công tác phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm giết người nói riêng theo thẩm quyền; tuyên truyền, vận động Nhân dân ở quanh khu vực doanh trại chấp hành pháp luật, tích cực tham gia tố giác, phát giác tội phạm, giữ vững an ninh, trật tự địa bàn quản lý.

Sở Tư pháp tiếp tục nâng cao chất lượng hòa giải viên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đề ra nhằm nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở để giải quyết triệt để các mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân, nhất là liên quan đến vấn đề đất đai, môi trường, thực hiện chế độ chính sách, quan hệ lao động..., không để mâu thuẫn kéo dài, phát sinh vụ việc phức tạp, hình thành “điểm nóng” về an ninh, trật tự, góp phần làm giảm nguyên nhân xảy ra tội phạm giết người.

Sở Thông tin và Truyền thông đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục pháp luật và kỹ năng phòng tránh các trường hợp dễ phát sinh tội phạm hình sự nói chung, tội phạm giết người nói riêng trên các phương tiện thông tin đại chúng và tại cộng đồng ở địa bàn tỉnh, trong đó chú trọng lồng ghép nội dung tuyên truyền với thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm và các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.

Tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực viễn thông và an toàn thông tin, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xóa bỏ các bài viết, nội dung, hình ảnh, các trang web, đường dẫn, ứng dụng có liên quan đến hoạt động tội phạm.

Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện chuyển đổi số trong công tác tuyên truyền để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc tiếp cận với chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, đồng thời lan tỏa những thông tin tích cực về bảo vệ an ninh, trật tự đến người dân. Đôn đốc, hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tổ chức triển khai xác thực thông tin thuê bao với cơ sở dữ liệu dân cư, loại bỏ sim rác, sim có thông tin không đúng quy định và tài khoản không chính chủ, không để các đối tượng lợi dụng hoạt động phạm tội.

Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tiếp tục thực hiện giải pháp phát triển thị trường lao động, giải quyết việc làm, thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế.

Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền đầu tư nâng cấp, sửa chữa, mua sắm trang thiết bị của cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh đáp ứng yêu cầu công tác cai nghiện ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy và tình hình của địa phương.

Triển khai thực hiện có hiệu quả công tác cai nghiện ma túy bắt buộc.

Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh phát huy vai trò nòng cốt trong công tác hòa giải ở cơ sở; phối hợp với UBND tỉnh tiến hành rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở để có biện pháp củng cố, kiện toàn tổ hòa giải bảo đảm đáp ứng yêu cầu công tác hòa giải ở cơ sở; phối hợp với Sở Tư pháp chỉ đạo điểm xây dựng tổ hòa giải ở cơ sở điển hình, tiêu biểu.

Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Bắc Kạn phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phản ánh kịp thời, chính xác về tình hình và kết quả của các lực lượng chức năng trong công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm nói chung và tội phạm giết người nói riêng.

Đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý các vụ án giết người, không để tồn đọng các vụ án giết người không rõ thủ phạm, bỏ lọt tội phạm. Lựa chọn các vụ án điểm để tập trung điều tra, truy tố và đưa ra xét xử lưu động nhằm phát động mạnh mẽ phong trào quần chúng và răn đe tội phạm.

Tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp những khó khăn, vướng mắc trong công tác điều tra, xử lý tội phạm giết người và các tội phạm có hậu quả giết người để kiến nghị với cấp có thẩm quyền thống nhất nội dung hướng dẫn, tháo gỡ. Chủ động phát hiện các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, các sơ hở thiếu sót, bất cập... để kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết, xử lý.

UBND các huyện, thành phố chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các địa phương thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là đối với các nhóm đối tượng bị tác động, ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19; các vấn đề xã hội sau dịch bệnh là nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm; giải quyết kịp thời, triệt để khiếu nại, tố cáo không để phức tạp kéo dài phát sinh hình thành “điểm nóng” về an ninh, trật tự. Thực hiện tốt Luật Hòa giải ở cơ sở; các giải pháp nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên.

Chỉ đạo lực lượng chức năng, các địa phương chủ động nắm chắc tình hình an ninh, trật tự và những vấn đề khác có liên quan đến tội phạm giết người trong địa bàn mình quản lý; tổ chức kiểm tra công tác phòng, chống tội phạm của các ngành và Ban Chỉ đạo 138 cấp xã. Chú trọng xây dựng và thực hiện hiệu quả Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới, góp phần xây dựng cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân; duy trì, phát huy, xây dụng mới các mô hình, điển hình tiên tiến trong Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc hoạt động hiệu quả, được Nhân dân đồng tình ủng hộ, tự nguyện, tự giác tham gia; phát triển và nâng cao chất lượng các hình thức tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải từ gia đình đến cộng đồng dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, nhất là ở địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự xã hội.

Bảo đảm kinh phí cho công tác phòng ngừa tội phạm và các điều kiện cho hoạt động của các tổ hòa giải theo quy định pháp luật./.