Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị, kế hoạch của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, hệ thống năng lượng của tỉnh được đầu tư phát triển tương đối nhanh và bền vững, phục vụ sản xuất kinh doanh, nhu cầu sử dụng của Nhân dân.

Hệ thống lưới điện quốc gia được đầu tư xây dựng đến 100% trung tâm các xã, phường, thị trấn
(Ảnh: Điện lực Bắc Kạn sửa chữa đường dây tại thành phố Bắc Kạn)
 

Trong đó, hệ thống lưới điện quốc gia được đầu tư xây dựng đến 100% trung tâm các xã, phường, thị trấn với tỷ lệ 98,2% hộ dân được sử dụng đảm bảo cung ứng điện an toàn, ổn định. Hệ thống phân phối, cung cấp khí dầu mỏ hóa lỏng, xăng dầu được đầu tư xây dựng phủ hết các huyện, thành phố và cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh; hệ thống năng lượng có tính liên kết, dự phòng phù hợp và các yêu cầu bảo vệ môi trường sinh thái. Tuy nhiên, hệ thống lưới điện của tỉnh chưa phủ khắp đến hết các thôn bản, hiện còn 1.700 hộ dân thuộc 45 thôn, bản, nhóm hộ trên toàn tỉnh chưa được sử dụng điện lưới quốc gia.

Đối với thủy điện, theo quy hoạch được duyệt có 15 dự án thủy điện với tổng công suất 68 MW. Hiệu quả đầu tư của các dự án thủy điện tương đối tốt, hiện có 6 dự án thủy điện đang vận hành phát điện ổn định, bổ sung vào nguồn điện lưới quốc gia, sản lượng điện phát ra năm 2024 đạt 56 triệu kWh, chiếm 18% sản lượng điện tiêu thụ toàn tỉnh. Năm 2024, các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh đã đóng góp vào ngân sách nhà nước 13,8 tỷ đồng, góp phần giải quyết việc làm và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, có 1 dự án thủy điện nhỏ đang triển khai đầu tư xây dựng công suất 4,2 MW; các nhà đầu tư đang hoàn thiện thủ tục hồ sơ để chuẩn bị khởi công xây dựng 7 dự án với tổng công suất 40,1 MW; 1 dự án đang thực hiện lựa chọn nhà đầu tư với công suất 3,4 MW.

Đối với năng lượng gió, sinh khối, mặt trời và rác thải của tỉnh đã được phê duyệt với tổng công suất gần 3.000 MW năng lượng tái tạo theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quy hoạch điện VIII) tại Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ, đây là nguồn năng lượng tiềm năng của tỉnh để kêu gọi đầu tư trong thời gian tới.

Việc nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 vào hoạt động trong lĩnh vực năng lượng được quan tâm thực hiện. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng đã thực hiện chuyển đổi việc quản lý thủ công bằng sổ sách, giấy tờ sang quản lý bằng hình thức điện tử; các hoạt động chưa tự động được chuyển thành tự động; áp dụng công nghệ mới thay thế cho các công nghệ cũ lạc hậu, tận dụng sức mạnh của công nghệ số, dữ liệu số để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, năng suất lao động. Ngành điện đã thực hiện đầu tư hiện đại hoá các khâu truyền tải, phân phối, kinh doanh bán điện.

Tỉnh đã triển khai thực hiện chương trình quản lý nhu cầu điện và điều chỉnh phụ tải đối với khách hàng sản xuất trên địa bàn tỉnh theo Chương trình quốc gia về quản lý nhu cầu điện giai đoạn 2018 - 2020, có xét đến năm 2030, đảm bảo yêu cầu về giảm tổn thất điện năng trong quá trình truyền tải và phân phối, theo đó, tỷ lệ tổn thất điện năng giảm dần qua các năm.

Cùng với đó, tỉnh đã triển khai các biện pháp tiết kiệm điện như thực hiện mua sắm trang thiết bị điện theo quy định; khuyến khích sử dụng các thiết bị điện được dán nhãn năng lượng; tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tiết kiệm điện thông qua các chương trình “Hưởng ứng Chiến dịch Giờ Trái đất”, “Gia đình tiết kiệm điện”, “Trường học chung tay tiết kiệm điện”…; khuyến khích các hộ gia đình sử dụng thiết bị năng lượng mặt trời, lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà phục vụ gia đình và hòa lưới điện quốc gia cấp điện áp 0,4kV. Đến nay, toàn tỉnh có 24 tổ chức, cá nhân lắp đặt hệ thống điện mặt trời nối lưới điện quốc gia với tổng công suất lắp đặt là 230,12 kWh, sản lượng điện phát ra hằng năm đạt 123.000 kWh; ngoài ra, còn có một số tổ chức, cá nhân đã lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu không đấu nối với lưới điện quốc gia. Theo thống kê của Sở Công Thương, từ năm 2020 - 2024, toàn tỉnh đã tiết kiệm được 18.820kWh điện.

Kế hoạch số 771/KH-UBND ngày 24/12/2020 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Kế hoạch số 187-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định mục tiêu: “...bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng; cung cấp đầy đủ năng lượng ổn định, có chất lượng cao với giá cả hợp lý cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh; nâng cao đời sống của Nhân dân, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái; khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên năng lượng trong nước kết hợp với xuất, nhập khẩu năng lượng hợp lý; triệt để thực hành tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng; nâng cấp, xây dựng lưới điện truyền tải, phân phối điện tiên tiến, hiện đại”.

Mục tiêu đến năm 2030, tổng công suất các nguồn năng lượng tái tạo đạt khoảng 57,3MW (sản lượng điện đạt khoảng 194,47 triệu kWh). Trong đó, thủy điện vừa và nhỏ dự kiến đạt khoảng 55,3MW (sản lượng điện đạt khoảng 191,67 triệu kWh); điện mặt trời dự kiến đạt khoảng 2MW (sản lượng điện đạt khoảng 2,8 triệu kWh). Xây dựng hệ thống lưới điện đồng bộ để vận hành hiệu quả, có khả năng kết nối khu vực, bảo đảm cung cấp điện an toàn. Tỷ lệ tiết kiệm năng lượng trên tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng so với kịch bản phát triển bình thường theo yêu cầu giai đoạn 2021 - 2030 khoảng 5 - 7%. Giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động năng lượng so với kịch bản phát triển bình thường, góp phần hoàn thành chỉ tiêu chung của cả nước (15% vào năm 2030 và 20% vào năm 2045).

Để phát triển nhanh và bền vững các nguồn năng lượng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục nghiên cứu đổi mới cơ chế, chính sách, phát triển thị trường năng lượng đồng bộ, liên thông, hiện đại, hiệu quả và phù hợp với định hướng xã hội chủ nghĩa. Tạo lập môi trường thuận lợi, minh bạch; xoá bỏ mọi rào cản để thu hút, khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư, phát triển các dự án năng lượng trong và ngoài nước, chú trọng những dự án phát điện và các hoạt động bán buôn, bán lẻ điện theo cơ chế thị trường. Thực hiện chính sách tín dụng linh hoạt, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp năng lượng tiếp cận các nguồn vốn, đặc biệt là các doanh nghiệp có dự án năng lượng xanh. Thực thi chính sách bảo vệ môi trường ngành năng lượng gắn với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững. Có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp môi trường gắn với ngành năng lượng.

Trên cơ sở các dự án, quy hoạch về phát triển năng lượng đã được phê duyệt, tỉnh sẽ tiếp tục mời gọi các nhà đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp liên kết với nước ngoài để thực hiện đầu tư dự án năng lượng tái tạo; đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào đầu tư trên địa bàn tỉnh…/.